بازار؛ گروه کشاورزی: فائو در جدیدترین چشم انداز خود در رابطه با محصول گندم اعلام کرد: پیش بینی می شود تولید جهانی گندم در سال ۲۰۲۵ با رشدی ناچیز به ۸۰۰.۱ میلیون تن برسد، در حالی که پیش بینی می شود ذخایر جهانی به پایین ترین سطح خود از سال ۲۰۲۱/۲۲ کاهش یابد. همچنین انتظار می رود تجارت بین‌المللی تا حدی بهبود یابد که این امر با افزایش شدید تقاضای واردات از کشورهای آسیایی پشتیبانی می شود.
دلایل افزایش جزئی تولید گندم در سال ۲۰۲۵
در واقع طبق چشم انداز غذایی فائو در حالی که قرار است تولید گندم اندکی افزایش یابد، انتظار می‌رود موجودی های جهانی کمتر، تغییر جریان های تجاری و روندهای تقاضای در حال تغییر، چشم انداز بازار پیچیده تری را در ماه های آینده شکل دهند. یعنی پیش بینی می شود تولید جهانی گندم در سال ۲۰۲۵ به ۸۰۰.۱ میلیون تن برسد که نشان دهنده افزایش ناچیز کمتر از ۱.۰ درصد در مقایسه با سال ۲۰۲۴ است. این افزایش اندک در درجه اول به بهبود قوی در اتحادیه اروپا نسبت داده می شود، جایی که پیش بینی می شود تولید ۱۳.۰ درصد افزایش یابد و به ۱۳۵.۳ میلیون تن برسد، که عمدتاً به دلیل بهبود شرایط آب و هوایی و عملکرد بهتر است.
هند در آستانه برداشت رکوردشکن ۱۱۵.۴میلیون تن گندم
از سوی دیگر هند، سومین تولیدکننده بزرگ گندم در جهان، نیز به دلیل گسترش کاشت و مشوق های قیمتی جذاب، در آستانه برداشت رکوردشکن ۱۱۵.۴ میلیون تن گندم است. در آرژانتین، انتظار می رود آب و هوای مساعد و قیمت های داخلی قوی تر، تولید را ۱۱ درصد افزایش داده و به ۲۰.۵ میلیون تن برساند.
علاوه بر این چشم انداز برای بریتانیا نیز مثبت است، جایی که بهبود آب و هوا می تواند تولید را به میانگین پنج ساله بازگرداند. در روسیه، با وجود چالش های آب و هوایی اوایل فصل و کاهش کاشت، بهبود شرایط اخیر هنوز هم ممکن است از افزایش اندک سالانه پشتیبانی کند.
پیش بینی تولید ۱۳.۵میلیون تن گندم در ایران
انتظار می رود این افزایش‌ها، کاهش تولید در سایر تولیدکنندگان اصلی را جبران کند. همچنین پیش بینی می شود کاهش قابل توجهی در استرالیا (۳۰.۵ میلیون تن) به دلیل کاهش کاشت و عملکرد پایین‌تر، قزاقستان (۱۵.۳ میلیون تن)، ایران (۱۳.۵ میلیون تن)، پاکستان و اوکراین (۱۹.۵ میلیون تن) رخ دهد. پیش بینی می شود تولید گندم ترکیه ۶.۳ درصد کاهش یابد و از ۲۰.۸ میلیون تن در سال ۲۰۲۴ به ۱۹.۵ میلیون تن در سال ۲۰۲۵ برسد که این کشور را در میان تولیدکنندگان کلیدی مواجه با رکود قرار می‌دهد. در پاکستان، انتظار می‌رود بارندگی کمتر و سیگنال های ضعیف‌تر قیمت باعث کاهش ۱۱درصدی نسبت به برداشت بی سابقه سال گذشته شود. در ایران و بخش عمده ای از خاورمیانه، خشکی مداوم عامل کلیدی انتظارات پایین تر از تولید است.
پیش بینی افزایش مصرف جهانی گندم
طبق گزارش فائو پیش بینی می شود مصرف جهانی گندم در سال زراعی ۲۰۲۵/۲۶ با ۱.۳ درصد افزایش به ۸۰۵.۴ میلیون تن برسد. به عبارت دیگر فائو پیش بینی کرده در مدت نامبرده شاهد افزایش ۲.۳ درصدی مصرف خوراک دام (به ویژه در چین)، افزایش ۰.۷ درصدی مصرف مواد غذایی، که مصرف سرانه جهانی را در سطح ۶۶.۶ کیلوگرم در سال حفظ می‌کند را شاهد باشیم. همچنین در این گزارش افزایش ۲.۷ درصدی در سایر مصارف، از جمله صنعت و بذر، که عمدتاً ناشی از رشد در ایالات متحده است نیز پیش بینی شده است.
ذخایر گندم به پایین‌ترین حد خود از سال ۲۰۲۱/۲۲ خواهد رسید
از سوی دیگر چشم انداز غذایی سازمان فائو حاکی از این است که موجودی جهانی گندم با ۲.۲ درصد (۶.۸ میلیون تن) کاهش به ۳۱۰ میلیون تن برسد که پایین ترین سطح از سال ۲۰۲۱/۲۲ است. قابل توجه‌ترین کاهش در روسیه (نزدیک به ۲۴ درصد) پیش بینی می شود و کاهش های بیشتری در آرژانتین، استرالیا، اتحادیه اروپا، ایران، اندونزی، مکزیک، پاکستان و اوکراین رخ خواهد داد. به این ترتیب پیش بینی می شود نسبت ذخایر به مصرف جهانی گندم به ۳۸.۱ درصد کاهش یابد که نسبت به ۳۹.۳ درصد در سال ۲۰۲۴/۲۵ کمتر و پایین تر از میانگین پنج ساله اخیر ۳۸.۷ درصد است – هرچند که هنوز سطح مناسبی محسوب می‌شود.
پیش بینی می شود نسبت موجودی به ناپدید شدن صادرکنندگان عمده به دلیل کاهش موجودی در روسیه، اتحادیه اروپا و آرژانتین، به شدت کاهش یابد – از ۲۰.۴ درصد در سال ۲۰۲۴/۲۵ به ۱۷.۰ درصد – که برای دسترسی به بازار از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
تداوم قیمت ضعیف بین المللی گندم
در این گزارش آمده است: قیمت های بین المللی گندم در طول فصل ۲۰۲۴/۲۵ به طور کلی ثابت باقی ماند، هرچند نوساناتی را تجربه کرد که ناشی از سیگنال های مختلف بازار بود. در حالی که کاهش تقاضای واردات بر احساسات بازار تأثیر گذاشت، نگرانی ها در مورد محدود شدن عرضه به ویژه در روسیه و آب و هوای نامساعد در کشورهای تولیدکننده اصلی، فشارهای گاه‌به‌گاه رو به افزایش را ایجاد کرد.
در ماه مه ۲۰۲۵، قیمت های بین المللی گندم ۱۰.۵ درصد کمتر از سطح ماه مه ۲۰۲۴ و ۲۷.۳ درصد کمتر از میانگین پنج ساله خود بوده در حالی که بازارهای آتی نیز این روند نزولی را منعکس می کنند
نکته قابل تامل اینکه در ماه مه ۲۰۲۵، قیمت های بین المللی گندم ۱۰.۵ درصد کمتر از سطح ماه مه ۲۰۲۴ و ۲۷.۳ درصد کمتر از میانگین پنج ساله خود بود. بازارهای آتی نیز این روند نزولی را منعکس می‌کنند؛ به نحوی که میانگین قیمت معاملات آتی گندم قرمز زمستانی نرم بورس کالای شیکاگو ۲۰۱ دلار در هر تن بود که ۲۰.۱ درصد کمتر از سال قبل است.
چین، ایران، ترکیه، اندونزی، عراق، پاکستان و سوریه واردات گندم را افزایش می دهند
از سوی دیگر فائو برای فصل ۲۰۲۵/۲۶ پیش بینی می کند که مصرف جهانی گندم افزایش یابد، تقاضای واردات افزایش یابد و ذخایر کاهش یابد که همه اینها عواملی است که می توانند از قیمت ها حمایت کنند. با این حال، عدم قطعیت های مداوم در سیاست‌های تجاری همچنان باعث کاهش احساسات می‌شود.
پس از کاهش شدید ۷.۸ درصدی در سال ۲۰۲۴/۲۵، پیش بینی می شود تجارت جهانی گندم در سال ۲۰۲۵/۲۶ با رشد ۳.۸ درصدی به ۲۰۰.۶ میلیون تن برسد. این رقم همچنان پایین تر از رکورد ۲۰۹.۶ میلیون تن معامله شده در سال ۲۰۲۳/۲۴ است.
این افزایش مورد انتظار عمدتاً به دلیل افزایش ۱۶.۴ درصدی تقاضای واردات از آسیا، به ویژه در چین به دلیل مصرف بیشتر خوراک دام و ترکیه به دلیل برداشت داخلی کمتر است. سایر کشورهایی که قرار است واردات را افزایش دهند عبارتند از اندونزی، ایران، عراق، پاکستان و سوریه.
روسیه و اتحادیه اروپا؛ پیشرو در فروش جهانی گندم
در بخش صادرات، انتظار می‌رود روسیه و اتحادیه اروپا در افزایش فروش جهانی پیشرو باشند. روسیه احتمالاً جایگاه برتر خود را حفظ خواهد کرد، در حالی که بهبود برداشت اتحادیه اروپا از افزایش صادرات پشتیبانی می کند. همچنین انتظار می‌رود آرژانتین به دلیل برداشت بیشتر، صادرات خود را افزایش دهد. در مقابل، صادرات استرالیا، کانادا و اوکراین ممکن است کمی کاهش یابد، در حالی که انتظار می‌رود صادرات قزاقستان و ایالات متحده ثابت بماند. در مقابل، انتظار می‌رود اروپا واردات را ۳۵.۲ درصد کاهش دهد، که در صدر آن اتحادیه اروپا قرار دارد و پیش بینی می شود به دلیل افزایش تولید داخلی، خرید خود را به نصف کاهش دهد. پیش بینی می شود بریتانیا نیز به دلایل مشابه واردات را کاهش دهد.
به همین ترتیب انتظار می‌رود آفریقا، آمریکای لاتین و کارائیب نیز واردات گندم خود را کاهش دهند. در آفریقا، کاهش واردات در آنگولا و مصر متمرکز است، در حالی که در آمریکای لاتین، برزیل قرار است خرید خود را کاهش دهد و در کنار مکزیک به عنوان بزرگترین واردکننده منطقه قرار گیرد.
