اعلام رقم عیدی کارگران در سال ۱۴۰۵ بار دیگر فاصله بزرگ میان درآمد رسمی و هزینه‌های واقعی زندگی را آشکار کرد. طبق قانون کار، عیدی معادل ۶۰ تا ۹۰ روز مزد روزانه محاسبه می‌شود، اما وقتی حداقل آن حدود ۲۰ میلیون و حداکثر آن ۳۱ میلیون تومان باشد، این مبلغ تنها بخش کوچکی از هزینه‌های یک ماه خانواده کارگری را پوشش می‌دهد؛ چه برسد به مخارج نوروز.
پیش از رسیدن اسفند، بخش عمده درآمد کارگران صرف اجاره‌خانه، قبوض، اقساط، درمان و آموزش فرزندان می‌شود. با آغاز نوروز، فشار اقتصادی دوچندان خواهد شد؛ خرید آجیل، میوه، لباس نو، وسایل هفت‌سین، مواد شوینده و هزینه‌های خانه‌تکانی مجموعاً به چند ده میلیون تومان نیاز دارد؛ رقمی که حتی حداکثر عیدی کارگران نیز پاسخگوی آن نیست.
عیدی نمادین؛ بی‌اثر در معیشت
عیدی دیگر کارکرد حمایتی خود را از دست داده و به عددی نمادین تبدیل شده است؛ عددی که تنها در تقویم اقتصادی دولت معنا دارد و در سفره کارگران جایگاهی ندارد. کارشناسان و نمایندگان مجلس بارها هشدار داده‌اند که حذف ارز ترجیحی، رشد مداوم قیمت‌ها، رکود بازار و کاهش قدرت خرید خانوارها باعث شده عیدی سالانه حتی کفاف یک‌دهم هزینه‌های واقعی زندگی را ندهد.
پیامد اجتماعی؛ احساس بی‌عدالتی
این مسئله تنها اقتصادی نیست، بلکه پیامد اجتماعی نیز دارد. کارگری که پس از یک سال کار طاقت‌فرسا عیدی‌ای دریافت می‌کند که حتی برای خرید لباس نو فرزندش کافی نیست، احساس بی‌عدالتی و ناامیدی را تجربه می‌کند. در شرایطی که دولت شعار حمایت از معیشت سر می‌دهد، ناتوانی در جبران هزینه‌های واقعی زندگی اعتماد عمومی را بیش از پیش فرسوده می‌سازد. خانواده‌های کارگری نیز ناچار می‌شوند میان «حفظ ظاهر جشن» و «پرداخت بدهی‌ها» یکی را انتخاب کنند.
فاصله دستمزد و تورم؛ بحران ساختاری
کارشناسان اقتصادی تأکید دارند که ریشه مشکل در سیاست‌های نادرست دستمزدی است. تعیین عیدی بر مبنای حقوقی که با تورم هماهنگ نیست، نتیجه‌ای جز تداوم فقر ندارد. حتی حداکثر عیدی ۳۱ میلیون تومانی کمتر از هزینه متوسط یک ماه زندگی در شهرهای بزرگ است؛ به این معنا که پاداش یک‌ساله کارگران تنها اندکی از عقب‌ماندگی اقتصادی آنان را جبران می‌کند.
نوروز برای بسیاری از خانواده‌های کارگری دیگر فصل شادی نیست، بلکه زمان حساب‌و‌کتاب و قرض است. این چرخه تکراری فقر و نارضایتی، اگر با اصلاح واقعی سیاست‌های مزدی و کنترل تورم همراه نشود، می‌تواند به بحران اجتماعی گسترده‌تری منجر شود. عیدی ۱۴۰۵ بیش از آنکه نشانه قدردانی باشد، آیینه‌ای از شکاف طبقاتی در ایران امروز است.
