حذف چهار صفر از پول ملی ایران یکی از مهم‌ترین اصلاحات اقتصادی سال‌های اخیر محسوب می‌شود. مجلس شورای اسلامی با اصلاح بند «الف» ماده ۵۸ قانون بانک مرکزی، روند اجرای این طرح را شفاف‌سازی کرده است. بر اساس این قانون، واحد پول جدید با نام قران جایگزین ریال جاری خواهد شد و دوره‌ای تحت عنوان دوره گذار برای گردش همزمان ریال و ریال جاری آغاز می‌شود. این دوره حداکثر سه سال طول خواهد کشید و پس از آن، تمامی تعهدات مالی صرفاً بر اساس واحد پول جدید محاسبه می‌شود.
جزئیات قانون حذف صفرها
طبق اصلاحیه، هر ۱۰۰ ریال جاری معادل یک قران خواهد بود. در طول دوره گذار، اسکناس‌ها و سکه‌های ریال جاری به تدریج جمع‌آوری و از چرخه اقتصادی خارج می‌شوند. بانک مرکزی موظف است ظرف دو سال از تاریخ لازم‌الاجرا شدن قانون، ترتیبات اجرایی لازم را برای آغاز دوره گذار فراهم کند. این فرآیند شامل اطلاع‌رسانی عمومی از طریق روزنامه رسمی، درگاه‌های الکترونیکی و رسانه ملی خواهد بود.
دوره گذار و مدیریت تغییر
دوره گذار به‌عنوان مرحله‌ای حیاتی در اجرای این طرح شناخته می‌شود. در این دوره، ریال و ریال جاری به‌طور همزمان اعتبار خواهند داشت تا مردم و کسب‌وکارها فرصت کافی برای تطبیق با واحد پول جدید داشته باشند. حداکثر زمان این دوره سه سال تعیین شده است. پس از پایان دوره، تمامی قراردادها، تعهدات و معاملات صرفاً با واحد پول جدید یعنی قران انجام خواهد شد. این اقدام از بروز سردرگمی و مشکلات حقوقی جلوگیری می‌کند.
اهداف و پیامدهای اقتصادی
حذف چهار صفر از پول ملی اهداف متعددی را دنبال می‌کند:
کاهش حجم اسکناس‌ها و سهولت مبادلات روزمره
افزایش شفافیت حسابداری و مالی
تقویت اعتماد عمومی به پول ملی
هماهنگی بیشتر با استانداردهای بین‌المللی
کاهش آثار روانی تورم در ذهن جامعه
کارشناسان معتقدند این اقدام می‌تواند به بهبود کارایی نظام پولی و تسهیل مبادلات مالی کمک کند، هرچند موفقیت آن وابسته به مدیریت دقیق دوره گذار و اطلاع‌رسانی گسترده است.
نقش بانک مرکزی
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مسئول اصلی اجرای این طرح است. این نهاد باید علاوه بر جمع‌آوری اسکناس‌های ریال جاری، زیرساخت‌های لازم برای گردش واحد پول جدید را فراهم کند. همچنین بانک مرکزی موظف است آغاز دوره گذار را به‌طور رسمی و عمومی اعلام کند تا تمامی شهروندان و فعالان اقتصادی از تغییرات آگاه شوند.
نتیجه‌گیری
طرح حذف چهار صفر از پول ملی با اصلاح بند «الف» ماده ۵۸ قانون بانک مرکزی وارد مرحله اجرایی شد. واحد پول جدید با نام قران جایگزین ریال جاری خواهد شد و دوره گذار حداکثر سه سال ادامه دارد. پس از این دوره، تمامی تعهدات مالی صرفاً بر اساس واحد پول جدید محاسبه می‌شود. این اقدام علاوه بر کاهش حجم اسکناس‌ها، می‌تواند اعتماد عمومی به پول ملی را افزایش دهد و نظام مالی کشور را کارآمدتر کند.
