کارگران ایرانی این روزها برای بقا، نه برای رفاه، کار می‌کنند. در حالی که قانون کار جمهوری اسلامی صراحت دارد که یک شغل تمام‌وقت باید کفاف زندگی را بدهد، واقعیت معیشت کارگران چیزی جز تلاش بی‌پایان در دو یا چند شغل برای تأمین نیازهای اولیه نیست.
افزایش سرسام‌آور هزینه‌های زندگی، از اجاره خانه و خوراک تا آموزش و درمان، بسیاری از کارگران را وادار کرده که پس از پایان شیفت رسمی، به سراغ رانندگی در پلتفرم‌های اینترنتی، دستفروشی، باربری یا حتی فعالیت در بازارهای پرریسک بروند.
محمدرضا تاجیک، نماینده کارگران در شورای عالی کار، در این‌باره می‌گوید: «امروز شغل دوم برای کارگران نه یک انتخاب، بلکه یک اجبار است. و از آن نگران‌کننده‌تر، این است که بسیاری از آن‌ها به سمت مشاغل کاذب و غیررسمی کشیده می‌شوند؛ مشاغلی که نه امنیت دارند، نه بیمه، نه آینده.»
به گفته تاجیک، بازار رسمی ایران ظرفیت پذیرش شغل دوم را ندارد، بنابراین کارگر ناگزیر است به سمت بازار خاکستری و زیرزمینی برود؛ جایی که درآمدش روزانه پرداخت می‌شود، اما هیچ حمایتی در آن وجود ندارد.
این وضعیت، صرفاً یک مسئله اقتصادی نیست؛ یک بحران انسانی است. اشتغال بیش از حد، فشار جسمی و روانی، از هم پاشیدن زندگی خانوادگی و افزایش حوادث کاری، تنها بخشی از پیامدهای آن است.
برآوردها نشان می‌دهد که بیش از ۴۰ درصد کارگران شاغل در کشور، دارای حداقل یک شغل دوم هستند. در شهرهای بزرگی مثل تهران، کرج و مشهد، این آمار حتی بالاتر هم می‌رود. این در حالی است که حداقل حقوق سال ۱۴۰۴ تنها ۱۰ میلیون تومان است، در حالی که هزینه زندگی یک خانواده چهار نفره از مرز ۳۰ میلیون گذشته است.
تاجیک معتقد است راه‌حل این بحران، در افزایش واقعی دستمزد، ایجاد فرصت‌های رسمی شغلی دوم، حمایت از مشاغل خانگی، و کاهش هزینه‌های اساسی زندگی است. در غیر این صورت، «کارگر چند شغله» دیگر یک استثنا نخواهد بود؛ بلکه به قاعده‌ای تلخ و نگران‌کننده تبدیل می‌شود.
