به گزارش بازار، اروپا با نرخ افزایش دمایی حدود ۰.۵ درجه سانتی‌گراد در هر دهه سریع‌ترین قاره در حال گرم شدن زمین است؛ در حالی که میانگین جهانی ۰.۲ درجه است.
موج گرمای شدید اروپا را در برگرفته است، این موج که از اواخر ژوئن آغاز شده، هزاران نفر را تحت تأثیر قرار داده و دمای هوا را به رکوردهای بی‌سابقه‌ای رسانده است. در تابستان جاری تاکنون ده‌ها نفر، بر اثر این گرما جان خود را از دست داده‌اند.
در اسپانیا، دمای هوا در منطقه “هوئلوا” به ۴۶ درجه سانتی‌گراد رسید که رکورد جدیدی برای ماه ژوئن در این کشور محسوب می‌شود. در فرانسه، دما به ۴۰ درجه رسید. وزارت بهداشت ایتالیا نیز با پیش‌بینی افزایش دما تا ۳۷ تا ۳۸ درجه سانتی‌گراد، ۲۰ شهر از جمله رم و میلان را در وضعیت هشدار قرمز قرار داد. در آلمان، از ۳۰ ژوئن تا ۳ ژوئیه، بیش از ۲۰۰ هشدار مرتبط با گرمای شدید صادر شد. کشورهای مرکزی اروپا نظیر اتریش، بوسنی و هرزگوین، صربستان و اسلوونی نیز وضعیت هشدار حداکثری اعلام کردند.
افزایش دمای بی‌سابقه موجب وقوع آتش‌سوزی‌های گسترده در ترکیه، یونان، پرتغال و ایتالیا شده است و در بخش‌هایی از اروپا، شرایط خشکسالی حاکم است.
هیچ‌یک از این رخدادها برای دانشمندان اقلیم غافلگیرکننده نیست. آن‌ها سال‌هاست درباره روند افزایش دمای اروپا هشدار داده‌اند. اکنون کارشناسان هشدار می‌دهند که اگر اقدامات فوری صورت نگیرد، موج‌های گرمایی ده‌ها هزار قربانی دیگر خواهد گرفت.
اروپا؛ سریع‌ترین قاره در مسیر گرمایش
اروپا با تجربه افزایش میانگین دما به‌میزان ۰.۵ درجه سانتی‌گراد در هر دهه، سریع‌ترین منطقه در حال گرم‌شدن در جهان است؛ این در حالی است که نرخ جهانی تنها ۰.۲ درجه است. در سال گذشته، میانگین دمای جهانی برای نخستین بار از ۱.۵ درجه بالاتر از سطح دوران پیشاصنعتی عبور کرد، اما در اروپا این عدد طی پنج سال گذشته به‌طور میانگین به ۲.۴ درجه رسیده است.
یکی از دلایل این سرعت بالای گرمایش، نزدیکی اروپا به منطقه قطب شمال است که خود، سریع‌ترین نقطه در حال گرم شدن زمین به‌شمار می‌رود. این موقعیت جغرافیایی، قاره را نسبت به امواج گرمایی آسیب‌پذیرتر کرده است.
دلیل دیگر، اثر بازخوردی خشکی خاک است. به‌گفته «روبر ووتر»، اقلیم‌شناس فرانسوی، در مناطقی مانند اروپا، گرمای زیاد باعث تبخیر و خشکی سریع خاک می‌شود؛ پدیده‌ای که به بازتاب بیشتر گرما از سطح زمین و در نتیجه تشدید خشکی و گرما در منطقه منجر می‌شود.
ماریسول ایگلسیاس گونزالس، کارشناس تغییر اقلیم و سلامت سازمان جهانی بهداشت (WHO) اخیراً اعلام کرده است که در اروپا، دیگر مسئله این نیست که آیا موج گرما خواهیم داشت یا نه؛ بلکه این است که چند موج گرما در سال خواهیم داشت و هرکدام چقدر طول خواهند کشید.
طبق گزارش مرکز اقلیم منطقه‌ای سازمان هواشناسی جهانی (WMO)، از میان ۳۰ موج گرمای شدید ثبت‌شده در اروپا بین سال‌های ۱۹۵۰ تا ۲۰۲۳، ۲۳ مورد پس از سال ۲۰۰۰ رخ داده‌اند که نشانه‌ای روشن از شدت یافتن این پدیده در دهه‌های اخیر است.
ده‌هاهزار مرگ تنها به‌خاطر گرما
در سال ۲۰۲۳، بر اساس پژوهشی منتشرشده در نشریه Nature Medicine، در اروپا ۴۷٬۶۹۰ مرگ بیش از حد نرمال تنها به‌دلیل گرما ثبت شد. این عدد، پس از سال ۲۰۲۲ که بیش از ۶۰ هزار مرگ را ثبت کرد، دومین رکورد بالای مرگ‌ومیر ناشی از گرما در قاره اروپا است.
مطالعه‌ای دیگر که در ژانویه ۲۰۲۵ در همان نشریه منتشر شد، هشدار می‌دهد که در صورت بی‌توجهی دولت‌ها به مقوله سازگاری اقلیمی، آمار مرگ‌ومیر ناشی از گرما در اروپا به‌شدت افزایش خواهد یافت.
اروپا آماده نیست
سازمان جهانی بهداشت در هفته گذشته بار دیگر بر ضرورت آمادگی برای مقابله با امواج گرمایی تأکید کرد، با این حال، کشورهای اروپایی هنوز به سطح مطلوبی از آمادگی نرسیده‌اند. براساس نظرسنجی‌ای در سال ۲۰۲۲، تنها ۲۱ کشور از ۵۷ کشور منطقه اروپای WHO دارای برنامه ملی اقدام برای سلامت در برابر گرما هستند.
اروپا اکنون در آستانه واقعیتی اقلیمی قرار گرفته است که دیگر نمی‌توان آن را نادیده گرفت. موج‌های گرمایی، مرگ‌های جمعی، خشکسالی و آتش‌سوزی‌ها، همه بخشی از آینده‌ای هستند که حالا به زمان حال بدل شده‌اند. بی‌توجهی به روند گرمایش و آماده‌نبودن زیرساخت‌ها، پیامدی جز افزایش مرگ‌ومیر ندارد، تنها راه مقابله، اقدام فوری و هدفمند برای سازگاری با شرایط جدید اقلیمی است.
