براساس گزارش تازه منتشرشده مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، رشد اقتصادی کشور در خردادماه ۱۴۰۴ به ۰.۱ درصد رسید. این در حالی است که اگر نفت از محاسبات کنار گذاشته شود، رشد اقتصادی منفی ۰.۲ درصد برآورد شده است.
گزارش مزبور که با هدف جبران تأخیر نهادهای آماری رسمی تهیه و در مردادماه منتشر شده، به‌طور ماهانه روند رشد حقیقی اقتصاد ایران را از منظر تولید ناخالص داخلی پایش می‌کند. این دوازدهمین گزارش متوالی در این چارچوب است که نشان می‌دهد سیاست‌گذاری اقتصادی در کشور بدون تصویر بهنگام از بخش واقعی اقتصاد، با چالش مواجه خواهد بود.
افت عمومی در اغلب بخش‌های اقتصادی
محاسبات نشان می‌دهد در خردادماه، بیشتر بخش‌های اقتصادی دچار افت رشد شده‌اند.
در نمودار زیر رشد تولید ناخالص بدون نفت قابل مشاهده است. همچنین سهم هر یک از گروههای نفت، خدمات، کشاورزی و صنعت در رشد به تفکیک مشخص شده است.
کاهش شدید ارزش افزوده در کشاورزی
بخش کشاورزی با رشد منفی ۵.۳ درصدی نسبت به خرداد سال گذشته، یکی از ضعیف‌ترین عملکردها را ثبت کرده است. طبق داده‌های دریافتی از وزارت جهاد کشاورزی، کاهش چشم‌گیر در تولید محصولات زراعی، عمدتاً به دلیل خشکسالی و کاهش بارش‌ها، مهم‌ترین عامل این افت بوده است. لازم به ذکر است رشد بخش کشاورزی در فروردین و اردیبهشت نیز به شدت منفی بوده است.
افزایش دمای هوا، کمبود منابع آبی و تأخیر در تأمین نهاده‌ها نیز از جمله عواملی هستند که در کاهش تولید این بخش اثرگذار بوده‌اند. برآوردها حاکی است رشد ارزش افزوده بخش کشاورزی در کل فصل بهار ۱۴۰۴ نیز منفی ۴.۷ درصد بوده است.
افت تولید نفت و گاز
در بخش نفت خام و گاز طبیعی نیز رشد اقتصادی منفی ۲.۹ درصدی نسبت به خرداد سال گذشته ثبت شده است. بر اساس آمارهای ثانویه اوپک و روش‌های برآورد ماهانه تولید، تولید نفت کشور در خرداد نسبت به سال قبل کاهش یافته است.
مرکز پژوهش‌ها یادآور می‌شود که سهم نفت و گاز از رشد منفی اقتصاد در خرداد ۱۴۰۴، حدود ۰.۶۵ واحد درصد بوده است.
ضعف در بخش صنعت و معدن
گروه صنایع و معادن نیز با رشد منفی ۲.۶ درصدی مواجه شده است. این گروه شامل بخش‌هایی چون صنعت، معدن، استخراج، ساختمان و تأمین برق، گاز و آب است.
کاهش فروش در شاخص‌های بورسی مرتبط با مصالح ساختمانی، افت شاخص تولید صنایع بورسی و کاهش شاخص فروش شرکت‌های بزرگ، از جمله دلایل افت این بخش اعلام شده است. برآوردها نشان می‌دهد رشد ارزش افزوده بخش صنعت و معدن در بهار امسال نیز منفی ۱.۱ درصد بوده است.
تنها بخش با رشد مثبت؛ خدمات
بخش خدمات تنها حوزه‌ای است که رشد مثبت در خرداد ۱۴۰۴ داشته است. طبق گزارش مرکز پژوهش‌ها، رشد این گروه ۳ درصد نسبت به ماه مشابه سال قبل برآورد شده است. عملکرد مثبت در زیرگروه‌هایی همچون اداره امور عمومی، دفاع، تأمین اجتماعی، بهداشت، املاک و مستغلات از مهم‌ترین عوامل این رشد محسوب می‌شود. رشد ارزش افزوده بخش خدمات در بهار امسال نیز منفی ۳ درصد بوده است.
روند رشد در فصل بهار
براساس ترکیب داده‌های فروردین، اردیبهشت و خرداد، رشد اقتصادی کشور در فصل بهار ۱۴۰۴ نسبت به فصل مشابه سال قبل، ۱.۴ درصد برآورد شده است. این رقم برای اقتصاد بدون نفت برابر با ۱.۲ درصد است.
به گزارش تسنیم، رشد ارزش افزوده به تفکیک فعالیتهای اقتصادی در جدول زیر قابل مشاهده است.
در مجموع، مرکز پژوهش‌ها تأکید می‌کند که کاهش رشد در اغلب بخش‌های تولیدی کشور، به‌ویژه در کشاورزی و صنعت، زنگ خطر را برای سیاست‌گذاران اقتصادی به صدا درآورده است. ادامه این روند می‌تواند اثرات پایداری بر اشتغال، درآمد واقعی خانوارها و سرمایه‌گذاری بگذارد، مگر آنکه سیاست‌های حمایتی و اصلاحی در دستور کار قرار گیرد.
