در سال‌های اخیر سیاست دولت برای کاهش وابستگی به درآمد‌های نفتی و جبران کسری بودجه، افزایش سهم مالیات بوده است که این سیاست شامل افزایش مالیات بردرآمد، دارایی و ارزش افزوده است.
گلستان از جمله چهار استان فقیر کشور محسوب می‌شود. اقتصاد استان بر مبنای کشاورزی قرار دارد و ۲۶ درصد تولید ناخالص داخلی گلستان مربوط به این حوزه و معاف از مالیات است. در چنین شرایطی انتظار می‌رود این استان، سهم کمتری در جذب مالیات داشته باشد در حالی که در عمل، میانگین سهم مالیات استان‌های دیگر از سال ۱۳۹۹ تا کنون، ۵۰۰ درصد افزایش داشته اما افزایش سهم مالیاتی برای گلستان بیش از ۷۰۰ درصد بوده است.
حالا فعالان اقتصادی و نمایندگان استان گلستان در مجلس می‌گویند بر اساس شنیده‌ها دولت قصد دارد در لایحه بودجه ۱۴۰۴، سهم مالیاتی این استان را به صورت چشم‌گیری افزایش دهد. اگر این اتفاق رخ دهد، فشار اقتصادی بر بخش‌های مختلف جامعه و به ویژه بر اقشار کم‌درآمد بیشتر می‌شود که نتیجه آن می‌تواند گسترش فقر در استانی باشد که در تأمین امنیت غذایی کشور سهم به سزایی دارد و نیازمند حمایت بیشتر است.
۸۵ درصد مالیات گلستان جذب شده است
قربان حاجی مشهدی، مدیر کل امور مالیاتی گلستان در خصوص افزایش سهم مالیاتی این استان به تجارت‌نیوز گفت: «سازمان امور مالیاتی به خودی خود، هیچ گونه حقی برای تعیین مالیات در کشور را ندارد و صرفاً اجرا‌کننده مقرراتی است که در مجلس شورای اسلامی و قانون بودجه تکلیف می‌شود. ما متولی وصول مالیات هستیم؛ قانون‌گذار بازخورد‌ها و ظرفیت‌ها را بدست می‌آورد و در قانون بودجه، مالیاتی سالانه برای استان‌ها در نظر می‌گیرد.»
او ادامه داد: «نمایندگان مجلس هستند که در نهایت سهمیه مالیاتی هر استان را تعیین می‌کنند، سال ۱۴۰۳ با توجه به تکلیفی که در قانون بودجه برای استان گلستان در نظر گرفته شده است، باید در مدت یک سال چهار هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان درآمد مالیاتی وصول شود. این رقم برای استان‌ها به صورت متفاوت در نظر گرفته می‌شود و ما به عنوان متولیان وصول مالیات مکلف هستیم که آن را جذب کنیم.»
مدیر کل امور مالیاتی گلستان گفت: «در طول هفت ماه گذشته دو هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان معادل ۸۵ درصد مالیات استان محقق شده و ۱۵ درصد آن باقی مانده است. البته این عقب‌افتادگی دلایل زیادی دارد از جمله اتفاقاتی که در شش ماهه اول برای کشور رخ داد؛ برگزاری انتخابات زودهنگام ریاست‌جمهوری باعث شد بسیاری از استان‌ها از جمله گلستان، نتوانند تکالیف مالیاتی خود را به صورت کامل محقق کنند.»
به اعتقاد او، آمار‌ها نشان می‌دهند که استان گلستان با همه تلاش‌هایی که در هفت ماهه نخست سال انجام شده، در جذب مالیات چندان موفق نبوده است. شرایط موجود می‌تواند گویای این نکته باشد که گلستان پتانسیل افزایش سهم مالیاتی خود را ندارد.
احتمال افزایش سهم مالیات گلستان در بودجه ۱۴۰۴
امیر یوسفی، رئیس اتاق بازرگانی گرگان نیز سهم مالیات را برای گلستان غیرمنصفانه دانست و گفت: «مالیات یکی از مهم‌ترین و باثبات‌ترین درآمد‌های دولت است. در سال‌های اخیر سهم و نسبت اخذ مالیات به تولید ناخالص داخلی، مسیر افزایشی را طی کرده و در بودجه ۱۴۰۴نیز نسبت به سال ۱۴۰۳ حدود ۳۹ درصد افزایش دارد.»
او گفت: «دولت چهاردهم قصد دارد از دو طریق، یعنی جلوگیری از فرار‌های مالیاتی و افزایش ۸۵ درصدی مالیات بر واردات، کاهش درآمد‌ها را جبران کند.»
یوسفی افزود: «این موضوع در استان‌هایی مانند گلستان که اقتصاد وابسته به کشاورزی است و بیشتر صنایع تبدیلی آنها در بخش کشاورزی فعالیت می‌کنند، نگرانی‌هایی را به وجود آورده است.»
او تاکید کرد: «به عنوان رئیس اتاق گرگان و از جایگاه مشاور سه قوه و همچنین دیدبان فضای کسب و کار، توقع دارم بودجه به گونه‌ای بسته نشود که سال آینده را با مشکل افزایش مالیات شروع کنیم.»
یوسفی ادامه داد: «همچنین انتظار داریم در راستای تقویت بخش کشاورزی، حمایت‌های مالیاتی در قالب معافیت‌ها و مشوق‌ها، چه در بخش تولید و چه در بخش تجارت و محصولات فرآوری شده، کماکان برقرار باشد.»
این فعال اقتصادی گفت: «سهم استان‌ها از مالیات، با توجه به لایحه پیشنهادی دولت تعیین می‌شود و برخی نمایندگان گلستان در مجلس نیز به احتمال افزایش سهم استان معترض هستند.»
افزایش سهم مالیاتی گلستان غیرمنصفانه است
رمضان سنگدوینی، نماینده مردم گرگان و آق قلا در مجلس نیز در مورد سهم مالیاتی تعیین شده برای گلستان به تجارت‌نیوز گفت: «سهم مالیاتی استان‌ها از سال ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۳ روند صعودی داشته است. در این بازه زمانی سهم گلستان حدود ۷۰۰ درصد افزایش پیدا کرده که عدد بسیار بالایی است.»
او افزود: «اقتصاد گلستان بر مبنای کشاورزی قرار دارد و با توجه به اینکه این بخش معاف از مالیات است، بنابراین افزایش احتمالی درآمد مالیاتی در گلستان منصفانه نیست.»
سنگدوینی ادامه داد: «GDP گلستان در کشور به لحاظ کشاورزی بالا بوده و همچنین تعداد محدودی از صنایعی که در این بخش وجود دارند جزء صنایع کوچک به حساب می‌آیند. اینگونه شرکت‌ها درآمد مالیاتی خاصی ندارند و معاف از مالیات هستند.»
او افزود: «متأسفانه بیشتر بار این افزایش احتمالی سهم مالیاتی گلستان، به ناچار باید از خرده فروش‌ها، فروشگاه‌ها و مغازه‌داران وصول شود که شرایط سختی را برای پرداخت مالیات به وجود می‌آورد.»
سهم مالیات ۱۴۰۴ گلستان اصلاح شود
سنگدوینی با بیان اینکه گلستان در ردیف چهار استان فقیر کشور قرار دارد، افزود: «این استان روزانه هزار تن مرغ تولید می‌کند که ۱۲۰ تن آن در استان توزیع شده و باقی آن به قیمت دستوری به خارج از استان ارسال می‌شود.»
او بیان کرد: «بانک‌ها نقدینگی و صورت‌های مالی خود را به تهران ارسال می‌کنند و همچنین درآمد ۱۰۰ فروشگاه زنجیره‌ای که در استان مستقر هستند به تهران ارسال شده، این در حالی است که فروش آنها در گلستان انجام اما مالیات آنها از استان خارج می‌شود.»
نماینده مردم گرگان و آق قلا در مجلس گفت: «برخی ارگان‌ها نیز به صورت ملی حقوق می‌گیرند و مالیات آنها به تهران ارسال می‌شود؛ این مسئله را در خصوص محصولات کشاورزی مانند برنج، توتون، گندم و دیگر محصولاتی که بخشی از آن در داخل استان توزیع و باقی آن به خارج استان برای صنایع تبدیل ارسال می‌شود نیز وجود دارد.»
او افزود: «همچنین درآمد مالیاتی در بخش استانی از ۱۵۶ همت در سال ۱۳۹۹ به هزار و ۷۴ همت در سال ۱۴۰۳ رسیده یعنی ۵۸۸ درصد بیشتر شده است و این عدد در سال ۱۴۰۴ نیز افزایش پیدا می‌کند.»
سنگدوینی گفت: «اگر چه میانگین سهم مالیاتی استان‌ها ۵۸۸ درصد افزایش یافته اما این رقم برای گلستان حدود ۷۰۵ درصد بوده است. این شرایط، باید در بودجه سال ۱۴۰۴ اصلاح شود. در دیداری که با رئیس‌جمهور داشتیم این موضوعات را مطرح کردیم.»
او ادامه داد: «زمانی که نتوانیم درآمد مالیاتی که برای استان در نظر گرفته شده را محقق کنیم عملاً نمی‌توانیم مازاد درآمدی برای استان داشته باشیم، در حالی که چنانچه درآمد‌های مالیاتی مازاد باشد بخشی از آن به استان برای منابع استانی و کمک به پروژه‌ها بر می‌گردد.»
نماینده مردم گرگان و آق قلا گفت: «برای اصلاح این مسئله علاوه بر دیدار با رئیس‌جمهور، نامه‌ای نیز خطاب به او، رئیس مجلس و همچنین رئیس کمیسیون تلفیق بودجه نوشتیم و خواستار تجدید نظر در این خصوص شدیم.»
