یکی از راه‌های درآمدزایی و شاید تنها راه ادامه حیات زنانی که سرپرست خانوار هستند و به تنهایی چرخ اقتصاد خانواده را می‌چرخانند، مشاغل خانگی است. اما گروهی از زنان که حرفه و علمی برای درآمدزایی ندارند، برای ادامه زندگی با مشکلات زیادی روبه‌رو هستند. به همین دلیل پرداخت وام در مدل‌های مختلف، اما با سود بسیار پایین در دستور کار دولت‌ها قرار دارد. وام‌های خوداشتغالی زنان سرپرست خانوار به منظور حمایت از آن‌ها و کمک به ایجاد کسب و کار یا بهبود شرایط اقتصادی پرداخت می‌شود و معمولاً هم با نرخ بهره پایین و شرایط مناسب برای بازپرداخت ارائه می‌شود.
به گزارش ایران، زهرا بهروزآذر معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده درباره وام‌های در نظر گرفته شده برای زنان سرپرست خانوار و مشاغل خانگی می‌گوید: «در حال حاضر، دو نوع وام برای مشاغل خانگی به زنان تعلق می‌گیرد؛ یکی وام‌های انفرادی و دیگری وام‌های پشتیبان. فرآیند دریافت این تسهیلات از مسیر «درگاه ملی مجوزها» آغاز می‌شود.
متقاضیان با ثبت درخواست در این سامانه، مجوز لازم را دریافت می‌کنند. مجوزها ثبت‌محورند و بلافاصله صادر می‌شوند. وام‌های انفرادی هم مخصوص کسانی است که می‌خواهند کسب‌وکار را به‌صورت مستقل و برای خود راه‌اندازی کنند. این افراد پس از دریافت مجوز، در صورت تمایل به دریافت تسهیلات، طرح کسب‌وکار خود را ارائه می‌دهند و در صورت تأیید توسط اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی شهرشان، تا سقف ۱۵۰ میلیون تومان تسهیلات با نرخ سود چهار درصد و بازپرداخت حداکثر هفت‌ساله دریافت می‌کنند. »
چهارمیلیارد تومان وام برای پشتیبان‌ها
یکی از راه‌های افزایش اشتغالزایی بویژه برای خانم‌ها از طریق مشاغل خانگی است. بهروزآذر در زمینه وام‌هایی که به مشاغل خانگی دیگر تعلق می‌گیرد، توضیح می‌دهد: «چهار میلیارد تومان هم وام دیگر مشاغل خانگی است که برای مدل پشتیبان داده می‌شود. در این مدل، کسی که از توانمندی خاصی برخوردار است و کسب و کار خودش را راه‌اندازی کرده و توسعه داده، برای اینکه افراد بیشتری را درگیر کسب و کار کند، تا سقف چهار میلیارد تومان وام با نرخ سود چهار درصد و بازپرداخت هفت‌ساله وام دریافت می‌کند.»
به گفته او، کسانی که می‌خواهند از تسهیلات پشتیبان بهره‌مند شوند باید به سایت وزارت اقتصاد و بخش مشاغل خانگی مراجعه کنند و به عنوان نیروی پشتیبان احراز هویت شوند. در صورت احراز هویت، این افراد درخواست تسهیلات می‌دهند و تا ۴۰ نفر را می‌توانند در زنجیره معرفی کنند. بعد از این مراحل مشخصات و کد ملی آن‌ها ثبت و افراد مشغول به کار می‌شوند.
شرایط دریافت وام برای مشاغل خانگی
متقاضیان در درجه اول، نباید جزو کارمندان دولت اعم از رسمی یا غیررسمی، قراردادی یا پروژه‌ای باشند، البته بازنشستگان دولتی مشمول این شرط نیستند. بهروزآذر در این باره توضیح می‌دهد: «متقاضیان باید در سامانه مخصوص حمایت از مشاغل خانگی ثبت‌نام و در سامانه درگاه ملی مجوزهای کشور احراز هویت شوند. متقاضیان باید مهارت لازم را در زمینه‌ای که می‌خواهند در آن فعالیت کنند، داشته باشند و گواهی مربوط به مهارت را در سامانه بارگذاری کنند.
در این رابطه ما تفاهمنامه‌ای را با سازمان فنی و حرفه‌ای امضا کرده‌ایم تا زمینه آموزش زنان راحت‌تر شود و این افراد در اولویت دریافت تسهیلات قرار بگیرند. همچنین متقاضیان نباید قبلاً از هیچ سازمانی وام خوداشتغالی گرفته باشند. در مورد شرط سنی هم متقاضیان باید حداقل ۱۸ سال سن و گواهی‌عدم سابقه کیفری داشته باشند.»
حل مشکل ضامن برای دسترسی زنان سرپرست خانوار به وام
یکی از چالش‌های جدی در مسیر دریافت تسهیلات، نبود ضامن است که این مشکل برای زنان سرپرست خانوار هم وجود دارد. برای حل این مشکل، معاونت امور زنان و خانواده با همکاری وزارت تعاون و صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری تعاون، «صندوق ضمانت» را راه‌اندازی کرده است.
البته این صندوق ضمانت‌نامه لازم برای دریافت وام را ارائه می‌دهد، ولی این حمایت فقط شامل زنان سرپرست خانوار واجد شرایط می‌شود. معاون رئیس جمهوری در امور زنان و خانواده در ادامه می‌گوید: «در قانون بودجه ۱۴۰۴، برای اولین بار نقش ویژه‌ای برای معاونت امور زنان و خانواده در حوزه تسهیلات اشتغال زنان، بویژه زنان سرپرست خانوار، پیش‌بینی شده است.
بر اساس تبصره ۱۵ این قانون، دستگاه‌هایی که از تسهیلات تکلیفی استفاده می‌کنند، مانند کمیته امداد، بهزیستی، بنیاد برکت، بنیاد علوی و… موظف شده‌اند در مراجعات مردمی، وام‌های خرد اشتغال پرداخت کنند. نکته مهم این است که اختصاص بودجه در این بند، باید تحت نظارت معاونت امور زنان و خانواده هزینه شود و زنان سرپرست خانوار در اولویت تخصیص این منابع قرار گرفته‌اند. این نظارت می‌تواند موجب شفافیت، بهره‌وری و ارتقای کیفیت پرداخت‌ها شود و انتظار می‌رود در سال ۱۴۰۴ شاهد جهش قابل‌توجهی در پوشش تسهیلات اشتغال زنان باشیم.»
