بازار؛ گروه بین الملل: رئیس جمهور ترکمنستان برای اولین بار از باکو بازدید کرد و لحظه‌ای مهم در روابط دوجانبه را رقم زد. آنچه این سفر را قابل توجه می‌کند این واقعیت است که ترکمنستان در اجلاس اخیر سازمان همکاری اقتصادی (اکو) که در خانکندی برگزار شد، حضور نداشت. بسیاری از تحلیلگران این غیبت را نشانه‌ای از تمایل عشق‌آباد برای فاصله گرفتن از هرگونه فرآیند مربوط به سرزمین‌های آزاد شده و به طور گسترده‌تر، از ابتکارات ادغام منطقه‌ای دانستند.
با این حال مدت کوتاهی پس از آن، «قربانقلی بردی محمداف» خود به باکو رسید – اتفاقی نادر با توجه به اینکه وی به ندرت در رویدادهای بین‌المللی ظاهر می‌شود. این سفر در ۱۶ ژوئیه آغاز شد و با سفر به سرزمین‌های آزاد شده آذربایجان ادامه یافت.
در سال‌های اخیر، روابط دوجانبه بین آذربایجان و ترکمنستان به طور قابل توجهی قوی‌تر شده است. این روابط نه تنها بر میراث مشترک ترکی، قرابت فرهنگی و حافظه تاریخی بلکه بر منافع استراتژیک همگرا در زمینه‌های انرژی، حمل و نقل، تجارت و امنیت منطقه‌ای نیز استوار است. سفر رهبر ملی ترکمنستان در ۱۶ ژوئیه ۲۰۲۵، تأیید دیگری بر اهمیت روزافزون مشارکت آذربایجان و ترکمنستان بود.
دو کشور به طور پیوسته در حال ایجاد روابطی مبتنی بر اصول حسن همجواری، احترام متقابل و عدم دخالت در امور داخلی یکدیگر بوده و گفتگوی سیاسی در بالاترین سطح حفظ می‌شود. سفر فعلی رهبر ترکمنستان بر تعهد هر دو طرف برای تعمیق روابط بین دولتی و ارتقاء آنها به سطح کیفی جدید تأکید کرد. دو کشور بر تعهد خود به گفتگوی استراتژیک و گسترش همکاری در زمینه‌های کلیدی از جمله انرژی، لجستیک، روابط بشردوستانه و مشارکت‌های بین‌المللی، مجدداً تأکید کردند.
با نگاهی به آینده، ساخت خط لوله گاز ترانس خزر که در حال انجام است، ذخایر عظیم گاز ترکمنستان را از طریق آذربایجان و کریدور گاز جنوبی به بازارهای اروپا متصل می‌کند
برای مدت طولانی، منطقه خزر به عنوان منطقه‌ای مملو از رقابت بالقوه بین کشورهای ساحلی غنی از انرژی تلقی می‌شد. با این حال در سال‌های اخیر، آذربایجان و ترکمنستان تمایل فزاینده‌ای به همکاری – به ویژه با توجه به تغییرات جهانی در بازار انرژی – نشان داده‌اند. نماد قدرتمند این نزدیکی، توافق‌نامه توسعه مشترک میدان نفت و گاز «دوستلوگ» در دریای خزر بود. در ۲۳ ژانویه ۲۰۲۱ طی یک کنفرانس ویدیویی بین روسای جمهور «الهام علی‌اف» و «قربانقلی بردی‌محمداف»، دو کشور یک یادداشت تفاهم بین دولتی در مورد اکتشاف، توسعه و بهره‌برداری مشترک از منابع هیدروکربنی در میدان دوستلوگ امضا کردند. این توافق‌نامه نقطه عطفی حیاتی – از رویارویی به مشارکت سودمند متقابل – را رقم زد.
با نگاهی به آینده، بحث‌هایی در مورد ساخت خط لوله گاز ترانس خزر در حال انجام است که ذخایر عظیم گاز ترکمنستان را از طریق آذربایجان و کریدور گاز جنوبی به بازارهای اروپا متصل می‌کند. اگرچه این پروژه با چالش‌های ژئوپلیتیکی و زیست‌محیطی روبرو است، اما اجرای آن می‌تواند نقشه انرژی اوراسیا را به طور اساسی تغییر شکل دهد.
روابط اقتصادی بین آذربایجان و ترکمنستان همچنان به طور پیوسته در حال رشد است. در سال ۲۰۲۴، گردش مالی تجارت دوجانبه آذربایجان و ترکمنستان به ۳۸۳.۷ میلیون دلار رسید و در ماه‌های اول سال ۲۰۲۵ از ۱۱۸ میلیون دلار فراتر رفت. ترکمنستان همچنان تأمین‌کننده اصلی محصولات انرژی، مواد شیمیایی و منسوجات است؛ در حالی که آذربایجان محصولات مهندسی، مصالح ساختمانی و مواد غذایی به ترکمنستان صادر می‌کند.
همکاری‌های لجستیکی بین دو کشور نیز در حال پیشرفت است. مسیر دریایی بین ترکمنباشی و باکو، قابلیت‌های ترانزیتی هر دو کشور را افزایش می‌دهد. کریدور لاجورد که ترکمنستان را به آذربایجان و سپس به اروپا متصل می‌کند، نقش آذربایجان را به عنوان یک قطب ترانزیتی کلیدی در اوراسیا بیش از پیش تقویت می‌کند. افزایش حمل و نقل کانتینری بین دو کشور در بحبوحه تقاضای جهانی برای مسیرهای امن و کارآمد، وابستگی متقابل رو به رشد آنها را برجسته می‌کند.
در بحبوحه نظم جهانی در حال تغییر و نیاز مبرم به اتحادهای جدید و پایدار، اتحاد باکو-عشق‌آباد می‌تواند به عنوان الگویی برای همکاری منطقه‌ای عمل کند
در صحنه بین‌المللی، آذربایجان و ترکمنستان پیوسته از یکدیگر حمایت می‌کنند. هر دو از نظم جهانی چندقطبی، توسعه متوازن منطقه‌ای و مصونیت مرزهای ملی حمایت می‌کنند. مشارکت مشترک آنها در سازمان‌هایی مانند سازمان ملل متحد، سازمان کشورهای ترک، جنبش عدم تعهد و سازمان همکاری اقتصادی (اکو) بستری برای هماهنگی مواضع فراهم می‌کند. همکاری در دریای خزر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و مسائلی مانند امنیت، ناوبری، حفاظت از محیط زیست و وضعیت حقوقی دریا اهمیت استراتژیک پیدا می‌کنند.
سفر قربانقلی بردی‌محمداف به باکو، منطقاً به تقویت تدریجی و جامع روابط دوجانبه ادامه می‌دهد. با توجه به این سفر، واضح است که روابط آذربایجان و ترکمنستان در حال تجربه مرحله‌ای از ارتقای استراتژیک است. هر دو کشور در حال نشان دادن رویکرد سیاست خارجی بالغ هستند، فراتر از اختلافات گذشته حرکت می‌کنند و به طور پیوسته در حال ایجاد یک مشارکت سودمند متقابل هستند. سفر بردی‌محمداف به نشانه روشنی از این مسیر مثبت تبدیل شده است. در بحبوحه نظم جهانی در حال تغییر و نیاز مبرم به اتحادهای جدید و پایدار، اتحاد باکو-عشق‌آباد می‌تواند به عنوان الگویی برای همکاری منطقه‌ای عمل کند – الگویی که بر اساس عمل‌گرایی، احترام متقابل و چشم‌انداز مشترک برای آینده بنا شده است.
