بازار؛ گروه بانک و بیمه: نرخ سود سپرده‌های بانکی که در پی مصوبه شورای پول و اعتبار ۲۲.۵ درصد تعیین شده است، ولی بانک مرکزی در ماه‌های پایانی سال گذشته برای مقطع کوتاهی مجوز انتشار اوراق گواهی خاص با سود ۳۰ درصدی را ارایه کرد و به دنبال آن سقف نرخ سود در نظام بانکی برای دوره کوتاهی به ۳۰ درصد رسید. رقمی که به صورت غیر مستقیم دست بانکها را برای رساندن نرخ سود به اشکال مختلف باز گذاشت. این رقم هر چند در مقابل نرخ بالای تورم در کشور که بیش از ۴۰ درصد است برای سپرده گذاران خیلی نمی تواند جذابیتی داشته باشد، اما اغلب افرادی که ریسک سرمایه گذاری ندارند و یا نمی خواهند وارد سفته بازی شوند پولهای خود را به بانک ها سپرده و سود ماهانه آن را را دریافت می کنند.
سود بانکی که البته به دلیل فاصله عمیق بین نرخ تورم همچنین بی ارزش شدن پول، منفی تلقی می شود زیرا اقتصاد شکننده ایران در برابر تکانه های ناشی از شوک به بازار ارز و طلا همچنین مسائل سیاسی و اقتصادی قوام و ثبات چندانی ندارد، این مسئله باعث شده که دارندگان سرمایه از ترس تداوم رشد نرخ تورم و به دنبال آن کم ارزش شدن سرمایه ها آن را به ناچار تبدیل به ارز، سکه، طلا، خودرو و… کنند.
از آنجایی که بازارهای سرمایه گذاری بی ثبات و معمولا از عایده چندانی برای برخوردار نیستند در این شرایط خیلی ها بهترین گزینه را سپردن سرمایه به بانک ها را انتخاب می کنند تا از این طریق حداقل ارزش پولهایشان در برابر رشد نرخ تورم حفظ شود، موضوعی که معلوم نیست با تغییر نرخ سود چه اتفاقی بر سر این بازار بیاید
سکون سپرده های در بانکها در پی بی ثباتی بازارهای سرمایه گذاری
از طرفی چون بازارهای سرمایه گذاری نیز بی ثبات و معمولا از عایده چندانی برای سرمایه گذاران برخوردار نیستند در این شرایط خیلی ها بهترین گزینه را سپردن سرمایه به بانک ها را انتخاب می کنند تا از این طریق حداقل ارزش پولهایشان در برابر رشد نرخ تورم حفظ شود. اما اخیرا اظهارات از سوی وزیر اقتصاد مبنی بر کاهش نرخ سود بانکی مطرح شد که معلوم نیست چنین اظهاراتی در عمل باعث رونق اقتصاد شود یا اینکه سپرده های بانکی را از این بازار فراری دهد. نرخ سود بانکی که به گفته کارشناسان هر گونه تغییری در آن تبعات خود را در پی دارد و از حساسیت بسیار زیادی برخوردار است، بنابراین تصمیم گیری در این زمینه باید با حفظ جمیع جهات باشد.
سخنان عبدالناصر همتی در خصوص توجه به نرخ سود بانکی و احتمال کاهش آن در حالی است که اغلب بانک ها این روزها توجه ای به رعایت نرخ های رسمی تعیین شده بانکی ندارند و به شیوه های مختلف برای جذب سپرده یا حفظ آن در بانک در موقع سر رسید، همچنین دریافت سود به شیوه های مختلف از تسهیلات بگیران دچار خود مختاری شده اند. مسئله ای که ناشی از بالارفتن سقف نرخ سود در نظام بانکی در یک دوره کوتاهی به ۳۰ درصد بود که این موضوع اکنون در بانک ها جا افتاده است.
هر چند بانک مرکزی تلاش می کند بانک ها از نرخ سود بانکی رسمی تعیین شده رسمی پیروی کنند ولی در برخی بانک ها خیلی توجهی به این مسئله نمی شود به طوری که اخیرا دبیر کانون بانکها و موسسات اعتباری خصوصی در واکنش به احتمال کاهش نرخ سود بانکی اعلام کرد؛ به غیر از یارانه نمی‌توان تسهیلاتی با نرخ سود مصوب به مردم ارایه داد
بی توجهی بانکها به هشدارهای بانک مرکزی در رعایت نرخ سود!
البته بعد از این اتفاق بانک مرکزی به بانکها اولتیماتوم داد که باید نرخ سود سپرده‌های خود را اصلاح کنند. خرداد ماه امسال نیز معاون نظارت بانک مرکزی به بانکها هشدار داد که سقف سود سپرده بانکی را رعایت نمایند. همچنین بانک مرکزی در بخشنامه‌ای به بانکها و موسسات مالی اعلام کرد: تدابیر و اقدامات اصلاحی لازم الاجرا حداکثر ظرف مدت ۲ هفته به منظور اصلاح و تعدیل نرخ‌های سود اتخاذ شود. در صورت عدم رعایت مفاد این بخشنامه و نرخ‌های سود مقرر، ارجاع موضوع به هیأت انتظامی بانکها و یا اقدامات مقتضی در چارچوب قوانین و مقررات در مورد صلاحیت حرفه‌ای مدیرعامل، اعضای مرتبط هیأت مدیره و مدیر ارشد واحد رعایت قوانین و مقررات (تطبیق) بانک و مؤسسه اعتباری متخلف در دستور کار قرار خواهد گرفت.
هر چند بانک مرکزی تلاش می کند بانک ها از نرخ سود بانکی رسمی تعیین شده رسمی پیروی کنند ولی در برخی بانک ها خیلی توجهی به این مسئله نمی شود به طوری که اخیرا دبیر کانون بانکها و موسسات اعتباری خصوصی در واکنش به احتمال کاهش نرخ سود بانکی اعلام کرد: ” به غیر از یارانه نمی‌توان تسهیلاتی با نرخ سود مصوب به مردم ارایه داد و از آقای «همتی» می‌خواهیم که بگوید از چه مسیر و راهی می‌توان نرخ سود بانکی را کاهش دهد، امیدواریم بتواند موفق شود تا مردم هم نفسی بکشند”. به گفته محمدرضا جمشیدی، علت عدم اجرای نرخ مصوب سود بانکی این است که پول در بازار با سود ۵٠ درصدی در جریان است و همچنین بازدهی بازارهای طلا و… و. بسیار بیشتر از سپرده‌گذاری در بانک است و بانکها هم به منابع نیاز دارند و برای تامین بانک مجبور هستند که نرخ‌ها را بالا بروند.
وقتی نرخ بهره بانکی بالا می رود معمولا باید تقاضا برای نقدینگی کم شود اما اکنون شرکت ها و بنگاههای اقتصادی حاضرند با هر نرخی از بانک ولو بالا در قالب وام و تسهیلات از سیستم بانکی پول دریافت کنند
عطش نیاز مردم به وام و تسهیلات حتی با سود ۴۰ درصد بالاست!
محسن صادقی، کارشناس پولی بانکی در گفت و گو با خبرگزاری «بازار» درباره تبعات تغییر نرخ سود بانکی در شرایط کنونی اقتصاد کشور اظهارداشت: سیاست تغییر نرخ سود بایستی از جهات مختلف مورد بررسی و واکاوی قرار گیرد. معمولا سیاست گذاران و تصمیم گیران اقتصادی در دنیا برای کنترل نرخ تورم و نقدینگی در مقاطعی و با در نظر گرفتن اقتضائات زمانی نرخ بهره را بالا و پایین می کنند اما در ایران این گونه نیست چرا که عطش نقدینگی و نیاز به پول از سوی شرکت ها و حتی مردم کم نمی شود. به طور مثال وقتی نرخ بهره بالا می رود معمولا باید تقاضا برای نقدینگی کم شود اما اکنون شرکت ها و بنگاههای اقتصادی حاضرند با هر نرخی از بانک ولو بالا در قالب وام و تسهیلات پول دریافت کنند.
وی با بیان اینکه آشفتگی اقتصاد و بازارها باعث شده است تا مردم بخصوص فعالان اقتصادی حاضر به دریافت وام و تسهیلات حتی با نرخ ۴۰ درصد شوند افزود: این مسئله در پی وجود نرخ تورم و بی ارزش شدن پول است. به گفته وی زمانی که نرخ سود بانکی برای مقطعی بالا رفت و به ۳۰ درصد رسید، شاهد آنیم که اکنون اتفاق خاصی برای کاهش تقاضا به نقدینگی در کشور نیفتاده است چرا که فاصله نرخ تورم تا سود بانکی همچنان بالاست.
اکنون در بانک ها مسابقه نرخ سود مشاهده می شود این در حالی است که در صورت عدم کنترل جنگ نرخ سود چنین رویه ای به زیان جامعه و اقتصاد تمام می شود. چرا که هر چه نرخ سود بهره بالا برود هزینه های برای دولت افزایش می یابد
ضرورت پایان دهی به مسابقات نرخ سود
این کارشناس پولی بانکی اضافه کرد: اکنون در بانک ها مسابقه نرخ سود مشاهده می شود این در حالی است که در صورت عدم کنترل جنگ نرخ سود چنین رویه ای به زیان جامعه و اقتصاد تمام می شود. چرا که هر چه نرخ سود بهره بالا برود هزینه های برای دولت افزایش می یابد. بنابراین راهکار اصلی این است که جلو جنگ نرخ سود بانکی گرفته شود. اکنون نرخ سود بانکی در اغلب بانکها ۳۰ و حتی بالاتر از این رقم است، این اتفاق خوبی برای اقتصاد نیست در حالی که نرخ مصوب سود بانکی کمتر از ۲۳ درصد است.
بنا به این گزارش، هر چند هنوز تصمیمی قاطع برای تغییر نرخ سود بانکی از سوی بانک مرکزی گرفته نشده است ولی کارشناسان تاکید دارند؛ هر گونه تغییری در نرخ سود بانکی چنانچه بدون اصول و کارکارشناسی همچنین کم توجهی به سایر موئلفه ای اقتصادی باشد بی تردید زیان آن به جامعه و اقتصاد کشور برمی گردد.
