مصطفی شوقی مدیر خانه مستند در گفتگو با خبرنگار مهر درباره سوژه مستند «ضیف» ساخته محسن فائضی که از تولیدات خانه مستند است، توضیح داد: این مستند درباره یکی از برجسته‌ترین و مرموزترین شخصیت‌های فلسطینی سه دهه اخیر است؛ پرتره‌ای از محمد دیاب المصری معروف به محمد ضیف، فرمانده گردان‌های قسام شاخه نظامی حماس. این شخصیت بیش از ۱۰ بار توسط رژیم صهیونیستی هدف ترور قرار گرفته و هر بار جان سالم به در برده است. او در جریان این ترورها، خانواده‌اش از جمله همسر اول و فرزندش را از دست داده و برای بیش از ۲۵ سال در خفا به سر برده است.
وی افزود: تنها عکس‌های موجود از وی، به دوران تحصیلش در دانشگاه غزه و فعالیت‌های تئاتر بازمی‌گردد. هرچند عکس‌های دیگری نیز منتشر شده، اما اصالت آنها تأیید نشده است با این حال، این چهره به اندازه‌ای حائز اهمیت بود که ساخت مستندی درباره‌اش توجیه داشت.
شوقی تصریح کرد: برای ساخت این مستند و پرداختن به این سوژه به عنوان مستندسازانی ایرانی، با چالش‌های متعددی روبه‌رو بودیم؛ از جمله محدودیت در گفتگو با ایرانیان درباره وی که موجب شد تمرکز اصلی بر مصاحبه با فلسطینی‌ها و نزدیکان او قرار گیرد. خوشبختانه در طول تولید، موفق شدیم به زندگی و سبک زیست این شخصیت نزدیک شویم.
وی تاکید کرد: ایده اولیه این مستند، همزمان با آغاز نبرد سیف القدس شکل گرفت؛ نبردی که از اشغال خانه‌های شیخ جراح در بیت‌المقدس آغاز شد و با پرتاب موشک از غزه به سمت شهرک‌های صهیونیستی ادامه یافت. در این مقطع، نام محمد ضیف بیش از پیش بر سر زبان‌ها افتاد.
این مستندساز درباره روند پژوهش «ضیف» گفت: پژوهش این پروژه از چهار سال قبل، با بررسی گزارش‌های خبری و عملیات‌های نظامی آغاز شد. آقای محسن فائضی کارگردان اثر که پژوهشگری توانا در حوزه فلسطین است، همراه با تیمی از همکاران، هدایت تولید در غزه را برعهده داشت. پیش از آغاز عملیات «طوفان الاقصی»، شش تا هفت مصاحبه با چهره‌های مختلف از جمله دوستان دوران کودکی، اساتید دانشگاه غزه و اعضای تشکیلات حماس و … انجام شد.
شوقی بیان کرد: پس از ۷ اکتبر پروژه به حالت تعلیق درآمد و نزدیک به یک سال متوقف ماند. پس از آن، با تغییر رویکرد، تمرکز مستند به آرمان‌ها و ایده‌های محمد ضیف برای فلسطین معطوف شد. پرسش محوری مستند این بود که «انسان فلسطینی کیست؟» و این پرسش، در زندگی و آرزوهای محمد ضیف جستجو شد؛ در واقع تبلور انسان فلسطینی در این فرد جستجو می‌شود.
وی درباره پیگیری پروژه پس از شهادت محمد ضیف توضیح داد: محمد ضیف بارها هدف ترور قرار گرفت و حتی پس از شهادتش نیز ابهامات زیادی وجود داشت. تا اینکه چند ماه بعد، ابوعبیده سخنگوی گردان‌های قسام با انتشار عکسی رسمی از وی، شهادت او را تایید کرد. در این مرحله، پروژه بار دیگر با چالش جدی مواجه شد اما به لطف ارتباطی که با خانواده او برقرار شد، امکان مصاحبه با همسر، فرزندان و مادرش فراهم آمد.
این هنرمند افزود: این مصاحبه‌ها نقطه عطفی در مستند بود چرا که برای نخستین بار، فرزندان و همسرش از خاطرات، عقاید و آرمان‌های پدر و همسر خود سخن گفتند. آنها بر این موضوع تأکید داشتند که تمام زندگی او در راه فلسطین سپری شد. پسرش اشاره کرد که با وجود ۱۴ سال سن، تنها ۲ سال را در کنار پدرش بوده است. دخترش نیز تأکید کرد که تمام اعمال پدر برای فلسطین بوده و او برای فلسطین جاودانه شده است و اکنون مهمان خداست.
وی درباره لقب محمد دیاب المصری بیان کرد: لقب «ضیف» به معنای مهمان نیز از سوی مردم غزه به او داده شده بود، چرا که همواره در خانه‌های مردم غزه پناه می‌گرفت و مورد حمایتشان بود. این وجه تسمیه زیبا، نشان‌دهنده رابطه عمیق او با مردم غزه بود و او هر زمان که اراده می‌کرد مهمان خانه مردم غزه بود.
مدیر خانه مستند بیان کرد: از آنجایی که بسیاری از نزدیکان و همکاران محمد ضیف یا به شهادت رسیده‌اند یا در شرایطی هستند که نمی‌توانند درباره فعالیت‌هایش صحبت کنند، ما تا آنجا که ممکن بود به ابعاد امنیتی شخصیت او نزدیک شدیم و از آن پس به جستجوی انسان فلسطینی و آرمان‌هایش پرداختیم.
شوقی در پایان با اشاره به ثبت نام در نوزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» گفت: مستند «ضیف» در خانه مستند تولید شده و محصول دفتر بین‌الملل سازمان اوج است. اثر حاضر اگرچه توسط عوامل ایرانی ساخته شده، اما دارای محتوایی بین‌المللی است و مخاطبان آن در درجه اول فلسطینی‌ها و کشورهای عربی و سپس سایر ملل هستند. اگر این مستند در جشنواره «سینماحقیقت» حضور پیدا کند، بسیار مطلوب خواهد بود و اگر نه، دوستان می‌توانند برنامه پخش آن را اعلام کنند.
