تغییرات اقلیمی، تجارت و مسافرت‌های بین‌المللی، باعث ورود ویروس‌ها و بیماری‌های مختلف از کشوری به کشور دیگر می‌شود. یکی از بیماری‌هایی که در برخی از کشورهای همسایه ایران بومی است، تب دنگی است که به تب دانگ یا تب استخوان‌شکن نیز معروف است؛ تب دنگی نوعی بیماری ویروسی است که از طریق پشه‌ای به نام پشه آئدس به انسان منتقل می‌شود.
راه انتقال ویروس تب دنگی به بدن انسان
وقتی که پشه آئدس، فرد آلوده به ویروس مولد بیماری دانگ را نیش می‌زند، ویروس وارد بدن پشه می‌شود. سپس هنگامی‌که پشه آلوده فرد دیگری را نیش می‌زند، ویروس وارد جریان خون آن فرد می‌شود.
علائم ابتلا به تب دنگی چیست؟
این بیماری با علائم شدید مانند تب بالای 40 درجه، دردهای عضلانی و مفصلی، تهوع و علائم گوارشی، سردرد و تورم غدد لنفاوی می‌تواند جان افراد را در معرض خطر قرار دهد.
دو نوع عمده پشه آئدس
آئدس اجیپتی و آلبوپیکتوس دو نوع از پشه آئدس هستند که به لحاظ زیست‌شناسی تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند اما هر دو باعث ابتلا به تب دنگی می‌شوند.
آئدس اجیپتی گونه‌ای گرمسیری و نیمه گرمسیری است که مبدأ آن جنگل‌های بارانی غرب آفریقا است، محلی که این پشه از آب جمع شده در داخل سوراخ تنه درختان، به عنوان زیستگاه لاروی استفاده می‌کند.
مبدأ آئدس آلبوپیکتوس نیز جنگل‌های آسیای جنوب شرقی است. این گونه عمدتاً یک پشه جنگلی است که خود را با مناطق روستایی، شهری و حاشیه شهری وفق داده است.
شناسایی 1106 مورد ابتلا به تب دنگی در سال جاری
براساس گزارش نظام مراقبت سندرمیک جاری در کشور، از ابتدای سال 1403 تا تاریخ 9بهمن ماه بالغ بر 1106 مورد مثبت تب دنگی تشخیص داده شده است. 891 بیماربدون سابقه سفر به خارج از کشور هستند که 13 مورد در شهرستان بندرلنگه استان هرمزگان و 788 مورد در شهرستان چابهار استان سیستان و بلوچستان مبتلا شده‌اند و انتقال محلی محسوب می‌شوند.
12 مورد از مبتلایان با سابقه سفر به چابهار در سایر استان‌های کشور شناسایی و تشخیص داده شده‌اند. این بیماران در شهرستان‌های شهرکرد، مشکین شهر، اصفهان، ایرانشهر، زاهدان و اردبیل تشخیص داده شده‌اند.
شناسایی پشه آئدس در 9 استان
در حال حاضر پشه آئدس اجیپتی در استان‌های هرمزگان، سیستان و بلوچستان، بوشهر و پشه آئدس آلبوپیکتوس در استان‌های گیلان، مازندران، اردبیل، آذربایجان شرقی، زنجان و قزوین صید شده است.
شناسایی 5 مورد ابتلا به چیکونگونیا در کشور
همچنین طبق اعلام مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، از اول سال جاری تاکنون پنج مورد “چیکونگونیا” گزارش شده است که تمامی موارد سابقه سفر بهخارج از کشور داشته‌اند و در شهرستان های چابهار و تهران تشخیص داده شده‌اند.
چیکونگونیا نیز یک بیماری ویروسی است که از طریق پشه‌های آلوده به انسان منتقل می‌شود و تهدید بزرگی برای ایران است. بیماری علائم مشابهی با دانگ دارد و در مناطقی که تب دنگی شایع است به اشتباه تشخیص داده می‌شود.
علائم بالینی چیکونگونیا در تمام افراد افراد آلوده قابل مشاهده نیست و بین 3 تا 28 درصد از افراد یک عفونت بدون علامت را تجربه می‌کنند بنابراین بر خلاف بیماری دانگ که در بسیاری از موارد ابتلا ممکن است علامتی نداشته باشد، عفونت چیکونگونیایی در بیشتر موارد به صورت علامت‌دار است. این بیماری نیز می‌تواند باعث بروز علائمی نظیر درد و التهاب مفاصل، بثورات پوستی، مشکلات قلبی و عروقی نظیر بی‌نظمی در ضربان قلب، تضعیف بینایی، عفونت ریه و… شود.
راه‌های پیشگیری از گزش پشه آئدس
تب دنگی درمان مشخصی ندارد و پزشک ممکن است با تجویز داروهای مختلف صرفاً علائم بیماری را کنترل کند، با وجود این راهکارهای مؤثری برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری وجود دارد؛ از جمله:
- اقامت در مکان‌هایی با سیستم تهویه مناسب و مطبوع
- استفاده از لباس‌های محافظتی: زمانی که به مناطق آلوده به پشه سفر می‌کنید، پوشیدن پیراهن آستین‌بلند، شلوار بلند، جوراب و کفش می‌تواند از ابتلا به این بیماری جلوگیری کند.
- استفاده از دافع‌های پشه: می‌توانید از موادی مانند “پرمترین” برای اسپری کردن روی لباس، کفش، تجهیزات کمپینگ یا تخت خود استفاده کنید. همچنین لباس‌هایی که به پرمترین آغشته شده‌اند، می‌توانند به‌عنوان محافظتی مؤثر در برابر پشه‌ها عمل کنند.
- کنترل زیستگاه‌های پشه: پشه‌های حامل ویروس دنگی معمولاً در اطراف خانه‌ها و در آب‌های راکد و مناطقی مانند تایرهای فرسوده اتومبیل‌ها تخم‌گذاری می‌کنند. برای کنترل جمعیت این پشه‌ها، باید زیستگاه‌هایی که آن‌ها در آن تخم‌گذاری می‌کنند، از بین ببرید. هر هفته حداقل یک‌بار، آب‌های راکد در ظروف مختلف مانند گلدان‌ها، ظروف آب حیوانات و دیگر مخازن را تخلیه و تمیز کنید.
منبع:
تسنیم
پریا ابراهیمی
