به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از سازمان بسیج علمی، پژوهشی و فناوری، دکتر روح‌اله رضوی نژاد رئیس سازمان بسیج علمی در دانشگاه صنعتی شریف و در دفتر دکتر مهدی گلشنی با احترام به مقام شامخ این استاد فرهیخته و دانشمند، از تلاش‌ها و خدمات ایشان تقدیر کرد.
در این نشست صمیمانه که دکتر سیّدحجّت الحق حسینی استاد نجوم دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی نیز در آن حضور داشت به خدمات این استاد برجسته فیزیک اشاره شده و بیان شد، دکتر مهدی گلشنی در سه ساحت مهم فیزیک بنیادی، بنیانگذاری فلسفه علم و پیشگامی در پیوند علم و دین در ایران اثرگذار بوده است.
در فیزیک بنیادی وی شاگرد ایرانی واینبرگ دانشمند دارای جایزه نوبل فیزیک دانشگاه برکلی است.
وی در ۳۲ سالگی در ایران دوره کارشناسی ارشد فیزیک را راه‌اندازی کرده است همچنین وی از طراحان اولیه موسسه آی پی ام بوده و در دوران ریاست خود بر دانشکده فیزیک دانشگاه صنعتی شریف اولین دوره دکترای فیزیک را در ایران پایه‌گذاری نموده است.
دکتر شهید علی محمدی نخستین فارغ‌التحصیل دکترا در ایران از شاگردان دکتر گلشنی است. گلشنی استاد ممتازی و استاد نمونه کشوری و اولین استاد ممتاز دانشکده فیزیک دانشگاه شریف را در کارنامه خود دارد و تنها فیزیکدان مرد است که ۲ سال برنده جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران شده است.
در بعد تخصصی در کارنامه سوابق این استاد دانشگاه می‌توان به اثرگذاری وی در فیزیک ذرات بنیادی اشاره کرد. تا قبل از حضور دکتر گلشنی یعنی تقریبا قبل از سال ۱۳۴۹ در موضوع فیزیک ذرات در ایران پیشینه‌ای وجود ندارد.
در بعد فلسفه دکتر گلشنی آثار برجسته‌ای دارد. در دانشگاه صنعتی شریف او بنیانگذار مرکز فلسفه و رشته دکتری فلسفه علم است. در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی هم راه اندازی دوره فلسفه علم در کارشناسی ارشد و دکتری فلسفه علم و تاریخ علم از دیگر اقدامات وی است. گلشنی همچنین پیشگامانه تلاش کرده تا پیوند علم و دین را تقویت کند.
کتاب «علم و دین در افق جهان بینی توحیدی»، «قرآن و علوم طبیعت؛ از علم سکولار تا علم دینی»؛ «آیا علم می تواند دین را نادیده بگیرد؟»؛ «تحلیلی بر دیدگاه های فلسفی فیزیکدانان نظری» از جمله آثار اوست.
این استاد برجسته دانشگاه ضمن بیان خاطرات دوران تحصیلی و کاری خود عنوان کرد: در چند دهه اخیر، تحولات شگرفی در حوزه‌های فیزیک، فلسفه علم و تعامل علم و دین در دانشگاه‌های معتبر جهان مانند کمبریج، پرینستون و آکسفورد رخ داده است، در حالی که این روندها در دانشگاه‌های ایران کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
وی گفت: دانشگاه‌هایی مانند پرینستون و آکسفورد رشته‌های ترکیبی مانند «فلسفه فیزیک» را ایجاد کرده‌اند تا با همکاری متخصصان الهیات و فیزیک، مسائل پیچیده کیهان‌شناسی و مکانیک کوانتومی را حل کنند. آکسفورد با حمایت مالی یک میلیارد پوندی دانشکده الهیات و انجمن بین‌المللی علم و دین را راه‌اندازی کرده که بسیاری از دانشمندان جهان در آن مشارکت دارند.
این استاد دانشگاه افزود: متاسفانه نظام دانشگاهی ما هنوز تحت تأثیر ترجمه‌گرایی صرف و چاپ مقالات ISI بدون نوآوری واقعی است، در حالی که در غرب، پژوهش‌های بنیادی و بین‌رشته‌ای در حال پیشرفت چشمگیر است.
دکتر گلشنی همچنین بر لزوم نوآوری علمی به جای تکیه صرف بر تعداد مقالات و تعداد ارجاع تأکید کرد و گفت: معتقد است معیارهای فعلی ارتقای اساتید، مانع رشد تحقیقات اصیل شده است.
گلشنی تاکید کرد: گفت‌وگوی علمی بین رشته‌ای (مانند فیزیک، فلسفه و الهیات) می‌تواند به حل مسائل پیچیده کمک کند.
وی به تاکیدات مقام معظم رهبری و شخصیت بی‌نظیر ایشان اشاره کرده و گفت: صحبت‌های مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) بی‌نظیر است. من با ایشان مباحثه داشته‌ام. بسیار ایشان خوش فکر هستند و اطلاعات‌شان در حوزه‌های مختلف بسیار عمیق است. رهبر انقلاب بارها بر اهمیت علوم پایه به عنوان سرمایه کشور تأکید کرده‌اند.
دکتر گلشنی از اساتید بزرگی مانند دکتر جناب و دکتر خمسوی یاد کرد و گفت: این اساتید با ایجاد فضای پویای علمی در دهه‌های گذشته، نشان دادند که رابطه استاد و دانشجو می‌تواند فراتر از آموزش صرف باشد و به پرورش محققان خلاق بینجامد.
وی همچنین به تغییر پارادایم دانشمندان غربی اشاره کرد و گفت: پائولی و هایزنبرگ در اواخر عمر به محدودیت‌های پوزیتیویسم اعتراف کردند. حتی واینبرگ هم معتقد بود “این نگاه، علم را عقب می‌اندازد”.
دکتر روح‌اله رضوی‌نژاد استاد فیزیک دانشگاه جامع امام حسین (ع) و رئیس سازمان بسیج علمی، پژوهشی و فناوری در این دیدار ضمن قدردانی از تلاش و خدمات دکتر گلشنی بر اهمیت تحول علوم طبیعی در پرتو اندیشه اسلامی تاکید کرده و به نقش مردم در صحنه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس اشاره کرد و گفت: با بسترسازی مناسب می‌توان از ظرفیت بی‌نظیر مردم و بسیج ظرفیت‌های علمی برای تحقق مرجعیت علمی استفاده کرد.
رئیس سازمان بسیج علمی، پژوهشی و فناوری با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری گفت: بیانات مقام معظم رهبری در حوزه علوم پایه بسیار جامع و کامل است، به خصوص در کتاب «علوم پایه از نگاه امام خامنه‌ای مدظله‌العالی» نگاه ویژه‌ای را به ما می‌دهد. همچنین کلید واژه‌های رهبری در موضوع علم و اهمیت آن و موضوع تحقق مرجعیت علمی، حوزه تحقیقات بنیادی و موضوع پرهیز از تفکر و ذائقه فقط ترجمه‌گرایی در علم و نکات بسیار مهم دیگری ارائه شده است.
وی افزود: تلاش‌های دکتر گلشنی در حوزه فیزیک و تلاش‌های وی در فلسفه علم و علم و دین یکی از برکاتش رفتن به سمت شکستن و بر هم زدن ذائقه ترجمه‌گرایی است که متاسفانه امروز بر دانشگاه‌ها حاکم است.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: بررسی وقایع تاریخی علم برای جامعه ما بسیار آموزنده است. اگر فرایند اتفاقات و تحولات علمی را بررسی کنیم، این بررسی برای ما داده‌های زیادی به همراه خواهد آورد. لازم است در جامعه دانشگاهی بیشتر به موضوع مباحثه علمی و گفتگوی علمی پرداخته شود.
وی به حوزه تحقیقات پایه و بنیادی در علوم طبیعی اشاره کرد و عنوان کرد: در حوزه تحقیقات پایه، بسط و توسعه نظریات رایج دنبال می‌شود و این با تحقیقات بنیادی متفاوت است. مطابق فرمایش مقام معظم رهبری ما به جای مدل بازی باید سراغ مدل سازی برویم. اینجا کار کردن روی تحقیقات نظری به معنی بسط و توسعه مدل‌ها رایج است و درصدی از محققین علوم طبیعی روی این کار می‌کنند. حوزه تحقیقات بنیادی که کشف حقایق کشف نشده است و دارد این موضوع را دنبال می‌کند و به طور معمول با به چالش کشاندن برخی از نظریات رایج صورت می پذیرد، جایش در کشور خالیست.
رئیس سازمان بسیج علمی، پژوهشی و فناوری تاکید کرد: بی شک نظریات در علوم طبیعی محدود به مشاهدات تجربی نیستند و از سایر مبادی تاثیر می‌پذیرند و اگر در بستر جهان‌بینی اسلامی حوزه تحقیقات بنیادی فعال گردد می‌تواند به تحولاتی منجر شود و این کار و نقش تحقیقات بنیادی در تمدن سازی حیاتی است.
رضوی‌نژاد در ادامه به موضوع حکمرانی علم و فناوری نیز اشاره کرده و افزود: اگر حوزه علوم طبیعی و علم و فناوری را از دیدگاه حکمرانی بررسی کنیم، خواهیم دید آمریکا و غرب در حکمرانی علمی چه رویه‌ای دارند. در حقیقت این طور بیان می‌شود که آمریکایی‌ها می‌خواهند رهبری دنیا را داشته باشند. آنها قدرت می‌خواهند و می‌دانند که علم این قدرت را به آنها می‌دهد. از طرفی می‌گویند ما پولمان و آدم‌هایمان برای این کاری که می‌خواهیم در حوزه علم و فناوری انجام دهیم کافی نیست، پس می‌گویند ما باید کاری کنیم که با پول دیگران، جای دیگران و کار دیگران آن چیزی را که می‌خواهیم محقق شود.
وی افزود: با تقلید از مدل‌های غربی نمی‌توانیم به مقصد مطلوب برسیم و نتایج مطلوب حاصل نمی‌شود و حتی مدل‌های آمریکایی با مشاوران آمریکایی در اروپای شرقی جواب ندادند. ما باید در کشور مدل بومی خود را داشته باشیم و حکمرانی علم و فناوری داشته باشیم.
در پایان این نشست صمیمانه، رئیس سازمان بسیج علمی، پژوهشی و فناوری با اهدای لوح سپاس از خدمات ارزنده علمی، تربیتی و تلاش‌های مجاهدانه و خستگی‌ناپذیر این استاد فرهیخته تقدیر کرده و اظهار امیدواری کرد با تلاش‌های بی‌شائبه و مستمر او و اساتید و اندیشمندان و نخبگان شاهد رشد و بالندگی روزافزون جامعه اسلامی و انقلابی‌مان باشیم.
