نگار علی- وقتی شرکت‌های بزرگ فناوری از اواخر ۲۰۲۲ شروع کردند به کاهش نیرو، به نظر می‌رسید فقط یک اصلاح موقتی و سخت پس از دوران استخدام‌های گسترده و بی‌سابقه در زمان پاندمی باشد. در آن دوره، شرکت‌هایی مثل اپل، آمازون، متا، مایکروسافت و آلفابت بیش از ۹۶۰ هزار نیرو به کار گرفته بودند تا پاسخگوی رشد سریع نیازهای دیجیتال باشند.
اما حالا، نزدیک به سه سال بعد، این موج اخراج‌ها هنوز ادامه دارد. طبق گزارش TechCrunch، فقط در سال جاری بیش از ۲۲ هزار نیروی فناوری در آمریکا از کار برکنار شده‌اند؛ از جمله اینتل که ۲۰ درصد نیروی کارش را کم کرده، متا که بخش Reality Labs را کوچک کرده، آمازون با حدود ۱۰۰ اخراج، گوگل که چند مرحله کاهش نیرو داشت و مایکروسافت که هفته پیش ۶ هزار نفر را در سراسر جهان اخراج کرد.
نگاهی به شرکت‌های بزرگ فناوری آمریکا نشان می‌دهد که رشد تعداد کارکنان یا کند شده یا به طور کامل معکوس شده است.
اما چند استثنا هم هست؛ مثلا نتفلیکس که همیشه شرکتی کوچک و جمع‌وجور با حدود ۱۴ هزار نیرو بوده، و شرکت‌های سازنده چیپ مثل انویدیا و برودکام که در خط مقدم انقلاب هوش مصنوعی هستند، استخدام‌هایشان رشد دارد.
اگر در حوزه هوش مصنوعی کار می‌کنید، احتمالاً وضعیتتان بهتر است و سهام شرکت‌تان هم رشد کرده. اما اگر در بخش‌های عملیاتی، اداری یا حتی در زمینه‌هایی از مهندسی نرم‌افزار که بیشتر در معرض اتوماسیون هوش مصنوعی هستند، باشید، امنیت شغلی کمتری احساس خواهید کرد.
این فشار فقط درباره اخراج‌ها نیست، بلکه درباره فرصت‌های جدید استخدام هم هست. از فوریه ۲۰۲۰ تا الان، آگهی‌های استخدام برای توسعه‌دهندگان نرم‌افزار در آمریکا نزدیک به ۴۰ درصد کاهش یافته و موقعیت‌های کار در بخش پشتیبانی فناوری اطلاعات بیش از ۳۰ درصد کم شده است. این کاهش بسیار بیشتر از بخش‌های دیگر مثل مالی یا حقوقی است و در مقابل، بازار کلی کار ۶ درصد رشد داشته است.
بعد از پاندمی، شرکت‌های فناوری به دنبال بهینه‌سازی و کاهش هزینه‌ها بودند. مارک زاکربرگ، مدیرعامل متا، سال ۲۰۲۳ را «سال بهره‌وری» نامید. این تغییر به دلیل افزایش نرخ بهره، فشار روی سودآوری و بازنگری در استخدام‌های بی‌رویه دوران کووید بود. اما حالا عامل مهم‌تری شکل بازار کار فناوری را تعیین می‌کند:
تأثیر قدرتمند هوش مصنوعی، که بعضی کارشناسان آن را «اثر بسیار قوی ChatGPT» می‌نامند.
طبق تحقیق دانشگاه مریلند، از پایان ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۴، آگهی‌های شغلی حوزه فناوری اطلاعات ۲۷ درصد کاهش یافته، ولی موقعیت‌های مرتبط با هوش مصنوعی ۶۸ درصد رشد داشته‌اند. این تغییر نشان‌دهنده تأثیر مستقیم ظهور ChatGPT و رقبایش مثل DeepSeek، Claude و Perplexity است که شرکت‌ها را مجبور کرده روی نحوه ساخت و نیروی انسانی فناوری‌شان تجدیدنظر کنند.
یک نمونه شاخص این تحول شرکت Klarna، فعال در زمینه «خرید کن، بعداً پرداخت کن» است. این شرکت به شدت روی هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری کرده و حتی یک نسخه کاملاً هوش مصنوعی و واقعی‌نما از مدیرعاملش را برای ارائه گزارش مالی استفاده کرده است. درآمد به ازای هر کارمند در دو سال اخیر ۱۵۴ درصد افزایش یافته، اما در همین مدت نیروهایش را حدود ۴۰ درصد کاهش داده است. بیشتر صرفه‌جویی هزینه از بخش خدمات مشتری بوده، جایی که ربات هوش مصنوعی جایگزین نیروی انسانی شده و هزینه‌ها ۴۰ درصد کاهش یافته است. البته پس از اعتراض‌ها به کیفیت پایین خدمات رباتی، Klarna اعلام کرده برخی نیروی انسانی را دوباره به کار خواهد گرفت.
این تغییرات فقط در بخش تماس با مشتری نیست؛ هوش مصنوعی به تدریج وارد مشاغل اداری و تخصصی‌تر هم شده که قبلاً تصور می‌شد برای اتوماسیون مناسب نیستند. مثلاً مایکروسافت اخیراً در ایالت واشنگتن حدود ۲۰۰۰ نیرو کم کرده که ۴۰ درصد آن‌ها مهندس نرم‌افزار بوده‌اند. مدیرعامل مایکروسافت گفته هوش مصنوعی حالا تا ۳۰ درصد کد پروژه‌ها را می‌نویسد. در گوگل هم دانشمند ارشد شرکت گفته هوش مصنوعی به زودی می‌تواند عملکرد مهندسین تازه‌کار را برابری کند.
اما آیا این تحولات در داده‌های استخدامی هم دیده می‌شود؟ خبر خوب برای حدود ۲.۲ میلیون توسعه‌دهنده نرم‌افزار در آمریکا این است که استخدام‌ها کاملاً متوقف نشده است. طبق گزارش شرکت سرمایه‌گذاری SignalFire، استخدام مهندسین نرم‌افزار سال گذشته حدود ۳ درصد رشد داشته و استخدام در حوزه هوش مصنوعی ۲۷ درصد افزایش یافته است، در حالی که بخش‌هایی مثل بازاریابی و فروش کاهش دو رقمی داشته‌اند.
با این حال، بیشترین آسیب به تازه‌کارها وارد شده است. استخدام فارغ‌التحصیلان جدید در شرکت‌های بزرگ فناوری ۲۵ درصد کاهش یافته و اکنون بیش از ۵۰ درصد پایین‌تر از سطح قبل از پاندمی است. در مقابل، استخدام افراد با دو تا پنج سال سابقه ۲۷ درصد و برای افراد با پنج تا ده سال سابقه ۳۴ درصد افزایش داشته است. شرکت‌ها ترجیح می‌دهند مهندسین باتجربه را استخدام کنند که سریع وارد کار شوند، چون هوش مصنوعی وظایف پایه را انجام می‌دهد و نیازی به آموزش تازه‌کارها نیست.
منبع: sherwood.news
۲۲۷۲۲۷
