اقتصاد آنلاین – رجا ابوطالبی: در حالی که بازار سرمایه و فعالان اقتصادی ایران منتظر تحولات جدید در فرآیند واگذاری سهام شرکت سایپا بودند، انتشار یک نامه محرمانه از سوی شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا، تمامی معادلات را بر هم زد. این نامه، به صراحت دستور توقف هرگونه واگذاری، تغییر یا تحول در سهام این خودروساز بزرگ را صادر کرده است. این تصمیم که بدون شفافیت لازم و در پشت درهای بسته اتخاذ شده، بار دیگر سایه سنگین دخالت‌های سیاسی و اقتصادی را بر سر یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های صنعتی کشور انداخته است.
سایپا، به عنوان یکی از دو غول خودروسازی ایران، سال‌هاست که درگیر مشکلات ساختاری، مدیریت ناکارآمد و زیان‌های انباشته شده است. وعده‌های مکرر خصوصی‌سازی این شرکت که قرار بود به بهبود عملکرد و افزایش بهره‌وری منجر شود، بارها به دلایل مختلف، از جمله فشارهای سیاسی و منافع گروه‌های خاص، به تعویق افتاده است. حالا، این نامه محرمانه که هیچ جزئیاتی از دلایل آن به عموم ارائه نشده، ضربه دیگری به اعتماد سرمایه‌گذاران و فعالان بازار وارد کرده است.
خصوصی‌سازی سایپا: رویایی که در سایه قدرت رنگ باخت
بر اساس اطلاعات منتشرشده، به نظر می‌رسد که این تصمیم ناگهانی در نتیجه کشمکش‌های پشت پرده میان گروه‌های ذی‌نفع و نهادهای قدرت صورت گرفته است. برخی گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن است که ورود بازیگرانی مانند گروه صنعتی انتخاب و کرمان‌موتور به مزایده سهام سایپا، با مقاومت‌هایی از سوی برخی جریان‌های سیاسی و اقتصادی مواجه شده است. این در حالی است که پیش‌تر، اخباری از تلاش‌های افرادی با سوابق بحث‌برانگیز، برای مشارکت در این واگذاری منتشر شده بود که خود به تنهایی موجی از انتقادات را برانگیخت.
این تصمیم شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا، نه تنها روند شفاف‌سازی در بازار سرمایه را زیر سوال برده، بلکه بار دیگر نشان داد که چگونه منافع ملی و مصالح عمومی در برابر تصمیمات غیرشفاف و پشت‌پرده قربانی می‌شوند. توقف واگذاری سایپا در شرایطی که این شرکت با چالش‌های مالی و مدیریتی عدیده‌ای دست‌وپنجه نرم می‌کند، بیش از آنکه به نفع اقتصاد کشور باشد، به نظر می‌رسد در خدمت حفظ منافع گروه‌های خاصی است که از وضعیت کنونی سود می‌برند.
سوال اصلی اینجاست: چرا تصمیماتی با این درجه از اهمیت، بدون ارائه توضیحات کافی و در قالب نامه‌های محرمانه اتخاذ می‌شوند؟ آیا این روش، نشانه‌ای از ضعف در ساختار تصمیم‌گیری اقتصادی کشور نیست؟ فعالان بازار سرمایه و سهامداران خرد که بارها شاهد زیان‌های ناشی از سیاست‌گذاری‌های غیرشفاف بوده‌اند، حق دارند از این روند خشمگین باشند. سایپا، شرکتی که می‌توانست با خصوصی‌سازی واقعی و مدیریت کارآمد به یکی از پیشران‌های صنعت کشور تبدیل شود، بار دیگر در دام تصمیمات غیرشفاف گرفتار شده است.
روی دوم سکه روشن است؛ مراقب نوسان گیران باشید
قضیه افشا «ب» برای ایران خودرو نیز پیش رفت و این نماد نیز همچون سایپا، با صف فروش میلیاردی مواجه شد. اما آیا نامه‌ی شورای هماهنگی اقتصادی سران قوا، می‌توان برای ایران‌خودرو نیز آینده‌ی تاریکی را متصور باشیم؟
باید گفت که انتقال مالکیتی و مدیریتی ایران خودرو به کروز تمام شده، و این نامه که در تاریخ ۴ خردادماه ابلاغ شده، نمی‌تواند احکام قبلی را ملغی کند. بنابراین نامه وارده، اثری در حال و آینده «خودرو» ندارد. همچنین هیچ تغییری در ترکیب سهامداری ایران خودرو رخ نخواهد داد.
اما انتشار و افشا این نامه توسط ایران خودرو، سبب ایجاد صف فروش سنگینی شده است و از لحاظ بنیادی نمی‌تواند نماد را تحت شعاع قرار دهد. پس باید مراقب رفتار نوسان‌گیران بوده و از رفتار احساسی و هیجانی اجتناب کرد.
با این حال نباید از کم‌کاری دبیرخانه شورای هماهنگی اقتصادی سران قوا گذشت؛ چرا که ۱۵ بهمن و در بحبوحه برگزاری مجمع ایران خودرو، نامه‌ای منتشر شد که آن دبیرخانه باید طرح ساماندهی صنعت خودرو رو بررسی کند.
اتفاقی که همچنان و بعد از گذشت ۴ ماه صورت نپذیرفت و سبب افشا ب ایران خودرو شد.
