اقتصاد آنلاین – رجا ابوطالبی: در شرایطی که نوسانات بازار سهام باعث نگرانی سرمایه‌گذاران خرد شده و حجم معاملات در بسیاری از نمادها کاهش یافته، بورس تهران از عرضه اوراق اختیار فروش تبعی با نماد «همیار» از روز دوشنبه ۲۳ تیر ۱۴۰۴ خبر داده است. این اوراق، با هدف حمایت از سهامداران حقیقی منتشر شده و مکانیزم آن به گونه‌ای طراحی شده که بتواند نقش «بیمه سبد سهام» را ایفا کند؛ مفهومی که پیش‌تر نیز در بازار سرمایه تجربه شده و حالا با نسخه‌ای تازه بازمی‌گردد.
همیار چیست و چگونه عمل می‌کند؟
اوراق اختیار فروش تبعی همیار، اوراقی هستند که به سرمایه‌گذاران حقیقی این امکان را می‌دهند که سبد سهام خود را تا سقف مشخص ۲۰ درصدی در برابر ریزش قیمت‌ها بیمه کنند. این یعنی متقاضیان می‌توانند تنها با خرید یک ورقه از اوراق همیار به قیمت اسمی یک ریال، از مزایای این ابزار برخوردار شوند. شرط اصلی بهره‌مندی از این اوراق، داشتن پرتفویی با ارزش حداکثر ۵۰۰ میلیون تومان در تاریخ ۱۷ تیر ۱۴۰۴ است.
در صورتی که سرمایه‌گذار تا تاریخ سررسید یعنی ۱۷ تیر ۱۴۰۵، سهام موجود در پرتفوی خود را حفظ کرده و تعداد آن‌ها کمتر از سطح اولیه نشود، در پایان دوره می‌تواند مابه‌التفاوت ارزش روز سبد خود با سقف ۲۰ درصدی به صورت نقدی دریافت کند. به عنوان مثال شخصی سبد ۴۰۰ میلیونی خود را بیمه می‌کند. ارزش این سبد در پایان تاریخ سر رسید به ۴۵۰ میلیون افزایش یافته است. اما از آن‌جایی که «همیار» سبد این شخص را تا ۲۰ درصد یعنی به اندازه ۸۰ میلیون تمان بیمه کرده است، این شخص مبلغ ۳۰ میلیون تومان به صورت نقدی دریافت خواهد کرد.
ویژگی‌های کلیدی اوراق همیار
بر اساس سازوکار تعیین‌شده، اوراق همیار قابل خرید و فروش در بازار ثانویه نیستند و تنها یک ورقه به ازای هر کد حقیقی تخصیص می‌یابد. همچنین تسویه اوراق به صورت نقدی انجام می‌شود و شرط استمرار مالکیت سهام تا پایان دوره، به صورت سخت‌گیرانه رعایت خواهد شد. به بیان دیگر، در صورت فروش یا کاهش تعداد هر سهم از سبد مشمول در دوره یک‌ساله، اوراق فاقد اعتبار خواهد شد. بندی که از فشارهای فروش هیجانی جلوگیری کرده یا می‌توان ارزندگی بازار را در این سطوح فریاد زند.
همیار برای چه کسانی مناسب است؟
اوراق تبعی همیار صرفا به اشخاص حقیقی تعلق می‌گیرد و آن هم در صورتی که پرتفوی آن‌ها در تاریخ تعیین‌شده، کمتر از ۵۰۰ میلیون تومان باشد. در نتیجه، تمرکز اصلی این طرح بر حمایت از سهامداران خرد است که معمولا بیشترین آسیب را از نوسانات غیرمنتظره بازار متحمل می‌شوند. در واقع، همیار نوعی ابزار اطمینان‌بخش برای نگه‌داشتن سرمایه‌های خرد در بازار و کاهش رفتارهای هیجانی فروش محسوب می‌شود.
نگاهی به پیامدها و اهداف سیاست‌گذار
عرضه اوراق همیار را می‌توان بخشی از تلاش‌های سیاست‌گذار بازار سرمایه برای ایجاد ثبات و کاهش ترس از زیان در میان سرمایه‌گذاران خرد دانست. این اقدام همچنین در راستای تشویق سهامداری بلندمدت، کاهش هیجانات فروش و بازگشت نقدینگی به بازار طراحی شده است. از منظر کلان، ابزارهایی مانند همیار می‌توانند به تثبیت فضای روانی بازار، کنترل رفتارهای توده‌وار و جلوگیری از خروج سرمایه از بورس کمک کنند.
